နတ္မင္းတုိ႔က အိပ္မက္တုိ႔ကုိ ေတာင္ပံတပ္ေပးျခင္း သရီးအက္ဖ္မွစ
ေမာင္စူးစမ္း
ေလာ္ပန္-ဖုိင္နန္ရွာ
စီးပြားေရးေလ့လာမႈဟူသည္ နည္းလမ္းတက်၊ တရားဝင္၊ ပုံစံက် ျဖစ္ထြန္းမႈတုိ႔ကုိသာ ေလ့လာရသည္ မဟုတ္။ တရားမဝင္၊ နည္းလမ္းမက်၊ ပုံစံမက်ေသာျဖစ္ထြန္းမႈ (informal development) တုိ႔ကုိလည္း ေလ့လာရသည္။ မ်ားစြာေသာကိစၥတုိ႔၌ အေပၚယံ ပုံစံက်ျဖစ္ထြန္းမႈတုိ႔က အစစ္အမွန္ကုိ ထင္ဟပ္သည္မဟုတ္။ နည္းလမ္းမက်၊ တရားမဝင္ျဖစ္ထြန္းမႈတုိ႔ကသာ အစစ္အမွန္ကုိ ကုိယ္စားျပဳေနတတ္သည္။
ဤသေဘာကုိျမင္၍ စီးပြားေရးပညာရွင္တုိ႔က စုေပါင္းၿပီး ဆာေဗးတစ္ရပ္ ျပဳလုပ္သည္။ ဘိဇနက္နတ္မင္း (business angels) တုိ႔အေၾကာင္းေပတည္း။ ဘိဇနက္နတ္မင္းတုိ႔ဆုိသည္မွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေငြရွင္၊ ေၾကးရွင္တုိ႔ကုိ ဆုိလုိသည္။ သူတုိ႔သည္ ႀကံရည္ဖန္ရည္ရွိမည့္သူ၊ စြန္႔ဦးတီထြင္မည့္သူ၊ အလားအလာေကာင္းႏုိင္သည့္သူ၊ မိမိအတြက္ အက်ဳိးရွိလာႏုိင္မည့္သူတုိ႔ကုိ ေရြးၿပီး ေငြရင္းစုိက္ထုတ္ေပးေလ့ ရွိၾကသည္။ ဥပမာ-႐ုပ္ရွင္လုပ္ငန္းတြင္ ႐ုပ္ရွင္တစ္ကား႐ုိက္ရန္အတြက္ ေငြရင္းထုတ္ေပးသူမ်ဳိး၊ ျပဇာတ္တစ္ထုပ္တင္ဆက္ရန္အတြက္ ေငြရင္းစုိက္ထုတ္ေပးသူမ်ဳိးတုိ႔ ျဖစ္ၾကသည္။
ျမန္မာ့စီးပြားေရးေလာကႏွင့္ သိပ္မစိမ္းပါေပ။ ျမန္မာ့စီးပြားေရးေလာကတြင္ ေငြရွင္ ေၾကးရွင္၊ ေငြရင္းစုိက္သူ၊ ဖုိင္နန္ရွာ၊ သူေဌး၊ အရာႀကီး၊ ေပါက္ေဖာ္ႀကီး၊ ေလာ္ပန္စေသာ စကားတုိ႔သည္ အေတာ္ယဥ္ပါးေနေသာ ျမန္မာစီးပြားေရးေလာကသုံး ဗန္းစကားတုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။ သူတုိ႔က အုိင္ဒီယာေကာင္းေကာင္းရွိသူ၊ အဆက္အသြယ္ေကာင္းေကာင္းရွိသူ၊ ႀကံရည္ဖန္ရည္ေကာင္းေကာင္းရွိသူတုိ႔ကုိ သူတုိ႔လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ေငြစုိက္ၾကသည္။ သူတုိ႔စုိက္ေသာ ေငြသည္ သန္႔ရွင္းခ်င္လည္း သန္႔ရွင္းမည္၊ မသန္႔ရွင္းခ်င္လည္း ေနမည္။ အေၾကာင္းမဟုတ္။ သူတု႔ိ ေငြဘယ္က ရသနည္းဆုိသည္ကုိ ေမးရန္မလုိေပ။ သူတုိ႔ဆီက ေငြရင္းအေထာက္အပံ့ရလွ်င္ နတ္မသည္ႏွင့္တူ၍ သူတုိ႔ကုိ နတ္မင္းမ်ားဟု ေခၚဆုိႏုိင္သည္။
သရီးအက္ဖ္
ယခု ဤလုိေငြရင္းေထာက္ပံ့သူ နတ္တုိ႔၏အေၾကာင္းကုိ ေဘာဂေဗဒပညာရွင္တုိ႔က သီးျခားတစ္ဘာသာရပ္အျဖစ္ ဆြဲထုတ္ၿပီး ေလ့လာသည္။ နတ္မင္းတို႔၏ ဘိဇနက္အေၾကာင္းေပတည္း။ နတ္မင္းဘိဇနက္တုိ႔၏ ေဘာဂေဗဒေပတည္း။ ယခု ရွိၿပီးသားေလ့လာမႈတုိ႔က သမား႐ုိးက်ဆန္လြန္းသည္၊ ပုံစံက်ျဖစ္လြန္းသည္။ 'အငယ္စားႏွင့္ အလတ္စားအရြယ္ ဘိဇနက္တုိ႔အား ေငြရင္းစုိက္ျခင္း' (financing of small and middle size business) ဆုိေသာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ကမၻာ့ဘဏ္ႏွင့္ အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးဘဏ္တုိ႔က ေလ့လာၾကသည္။ သူတု႔ိက ေငြရင္းစုိက္ေပးျခင္းဆုိလွ်င္ ဘဏ္ကိုပဲျမင္သည္။ ဘဏ္ေတြက အတုိးနည္းနည္းႏွင့္ ေငြရင္းထုတ္ေခ်းရမည္ဟု ေျပာမည္။ ဘဏ္မရွိလွ်င္ ဘဏ္ထူေထာင္ဖုိ႔အႀကံေပးမည္၊ သီးျခားဘဏ္ေတြ ဖြင့္ခုိင္းမည္။ ဘဏ္ရွိလွ်င္လည္း လုပ္ငန္းေသးေတြဘက္၊ လုပ္ငန္းသစ္ေတြဘက္ ဦးစားေပးေခ်းငွားရန္ အႀကံေပးမည္။ ေငြရင္းႏွင့္ ဘ႑ာေရး (capital and finance) ဟုဆုိလွ်င္ ဘဏ္လုိ အဖြဲ႕အစည္းတုိ႔ကသာ အခရာက်က်လုပ္ကုိင္ေနသည္၊ လုပ္ကုိင္တတ္သည္ဟု ထင္သည္။
အမွန္တကယ္ျဖစ္ေနတာက ဘဏ္ႏွင့္ကင္းၿပီး ေငြရင္းစုိက္ထုတ္ေပးမႈလုပ္ငန္းေတြ ေရပန္းစားေနျခင္းျဖစ္သည္။ ဤအေၾကာင္း၏နိဒါန္းအျဖစ္ (Three F) အက္ဖ္သုံးလုံးအေၾကာင္း ေျပာရမည္။ စီးပြားေရးသမုိင္းျပန္ၾကည့္လွ်င္ မည္သည့္လုပ္ငန္းသစ္မဆုိ၊ မည္သည့္စြန္႔ဦးတီထြင္သူမဆုိ အစပထမ အရင္းအႏွီးတည္ေထာင္မႈ၌ အက္ဖ္သုံးလုံးျဖင့္ စရသည္။ (၁)ပထမ၌ ေငြအရင္းအႏွီးကုိ မိမိမိသားစု (family)မွ ရွာေဖြစုေဆာင္းမည္၊ ေဆြမ်ဳိးေတြ ဝုိင္းထည့္မည္။ (၂)ဒုတိယ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္း (friends) တုိ႔ထံမွ ေငြလွည့္မည္၊ သူငယ္ခ်င္းတု႔ိကုိ ေငြထည့္ခုိင္းမည္။ (၃)တတိယ၌ မိသားစုႏွင့္မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းတုိ႔ထံမွ လွည့္ေငြႏွင့္ မလုံေလာက္ေသာအခါ အ႐ူး (fools) တုိ႔ထံမွ ေငြလွည့္မည္။ သုိ႔ျဖင့္ မည္သည့္လုပ္ငန္းသစ္မဆုိ၊ မည္သည့္စြန္႔ ဦးတီထြင္သူမဆုိ အက္ဖ္သုံးလုံးျဖင့္ လုပ္ငန္းသစ္ စၾကရမည္ဟုဆုိသည္။ တတိယ အ႐ူးအႏွမ္းတုိ႔ထံမွေငြရင္း၌ အထက္တြင္ အၾကမ္းေဖာ္ျပခဲ့ေသာ နတ္မင္းတုိ႔လည္း ပါဝင္ေကာင္း ပါဝင္လိမ့္မည္။
အီကီြတီ ကြာဟမႈ
အက္ဖ္သုံးလုံးသည္ ဘဏ္အရင္းအႏွီးမဟုတ္ေပ။ စြန္႔ဦးတီထြင္မႈ၊ လုပ္ငန္းသစ္ (start-up) ထူေထာင္ျခင္း စသည့္လုပ္ငန္းတုိ႔တြင္ အက္ဖ္သုံးလုံးႏွင့္ မလြဲမေသြ စရမည္ဟု သီအုိရီစကားေျပာသည္။ ထုိ႔ေနာက္ အက္ဖ္သုံးလုံးေငြရင္းထူေထာင္မႈႏွင့္ မေလာက္လွ်င္ ဘာလုပ္မည္နည္းဟု ေမးခြန္းထုတ္သည္။ အက္ဖ္သုံးလုံးနည္းျဖင့္ ေငြရင္း ရွာေဖြေသာ္လည္း မလုံေလာက္၊ မေလာက္မငျဖစ္ရသည့္ အေျခအေနကုိ (equity gap) အီကြီတီကြာဟမႈဟု ေခၚသည္။ လုုိအပ္သေလာက္ အစုရွယ္ယာမ်ား မရရွိႏုိင္မႈကုိ ရည္ၫႊန္းသည္။
စြန္႔ဦးတီထြင္သူ၊ လုပ္ငန္းသစ္ စသူတုိ႔သည္ ဤအီကီြတီကြာဟခ်က္ႏွင့္ ရင္ဆုိင္ရေသာအခါ ျပင္ပမွ ေငြထုပ္ႀကီးႀကီးရွိသူတုိ႔ကုိ ရွာရသည္။ ေလာ္ပန္၊ ဖုိင္နန္ရွာ၊ သူေဌး၊ အရာႀကီး၊ ေပါက္ေဖာ္ႀကီး စေသာ ေငြထုပ္ႀကီးႀကီးသူတုိ႔ကုိ ရွာရသည္။ နတ္မင္းတုိ႔ကုိရွာရသည္။ ဤနတ္မင္းတုိ႔သည္ သူတုိ႔ ေငြဘယ္ကရမွန္း မသိေစခ်င္။ ေငြရင္းအကူအညီေတာင္းသူတုိ႔ကလည္း ေငြရဖုိ႔သာ အေရးႀကီးသည္၊ ေငြ၏ဇာစ္ျမစ္က အေၾကာင္းမဟုတ္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လုပ္ငန္းစသူတုိ႔ႏွင့္နတ္မင္းတုိ႔၏ေငြေရး၊ ေၾကးေရး ဆက္ဆံမႈသည္ တရားဥပေဒ စည္းကမ္းေဘာင္အျပင္အပ၌ ျဖစ္ေနတတ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ နတ္မင္းတုိ႔၏ အရင္းအႏွီးေဈးကြက္ကုိ တရားမဝင္ အရင္းအႏွီးေဈးကြက္ (unofficial capital market) ဟု ေခၚသည္။ ပုံစံက်မဟုတ္ေသာ အရင္းအႏွီးေဈးကြက္ (informal capital market) ဟူ၍လည္း ေခၚသည္။ သူတုိ႔၏ အရင္းအႏွီးေဈးကြက္သည္ ဘဏ္တုိ႔ႏွင့္အဆက္အစပ္မရွိ၊ non-banking ျဖစ္သည္။ စေတာ့အိပ္စ္ခ်ိန္းတုိ႔ႏွင့္လည္း အဆက္အစပ္မရွိေပ။ စေတာ့အိပ္စ္ခ်ိန္း အျပင္အပတြင္ရွိေသာ အရင္းအႏွီးေဈးကြက္ျဖစ္သည္။
ျပဇာတ္ႏွင့္ မူဗြီမွစ
ထုိ႔ေၾကာင့္ စြန္႔ဦးတီထြင္မႈ (entrepreneurship)ႏွင့္ လုပ္ငန္းသစ္(start-up)တုိ႔သည္ နတ္မင္းတုိ႔ႏွင့္ မကင္းဘဲ အလုပ္လုပ္လုိ႔ ရႏုိင္ေျခ မရွိဟု စီးပြားေရးပညာရွင္တုိ႔က ေကာက္ခ်က္ဆြဲသည္။ စြန္႔ဦးတီထြင္မႈႏွင့္ အရင္းအႏွီးေထာက္ပံ့မႈ အားေကာင္းေသာ အေမရိကား၌လည္း စြန္႔ဦးတီထြင္သူႏွင့္ လုပ္ငန္းသစ္စသူတုိ႔သည္ တရားမဝင္ အရင္းအႏွီးေဈးကြက္(ဝါ) နတ္မင္းတုိ႔ႏွင့္လည္း မကင္းခဲ့ၾကေပ။ အေမရိကားႏွင့္ ဥေရာပတို႔၌ ဤနတ္မင္းတုိ႔သည္ အခ်င္းခ်င္းေပါင္းစည္းၾကသည္။ ကြန္ရက္ေတြဖြဲ႕ၾကသည္။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏံွမႈ ကုမၸဏီေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိးဖြဲ႕စည္းၾကသည္။ နတ္မင္းေတြ အလြန္အားေကာင္းၾကသည္။ အေမရိကန္၌ နတ္မင္းေပါင္း ၃၅ဝဝဝဝရွိသည္။ ဤနတ္မင္းတို႔က ဘိဇနက္ေပါင္း၅ဝဝဝဝ တြင္ ေဒၚလာ ၃ဝဘီလ်ံဖုိး ျမႇဳပ္ႏွံထားၾကသည္။ ပထမ စခါစ၌သာ မစုိ႔မပုိ႔ ကစားသည္။ ယခု ဤနတ္မင္းတုိ႔က ဘိဇနက္တစ္ခုအတြင္း ဝင္ေရာက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏံွရန္ အနည္းဆုံး ေဒၚလာ၆ သန္းမွစသည္။
ဥေရာပတြင္ နတ္မင္းေပါင္း ၄ဝဝဝဝေက်ာ္ရွိ၍ သူတုိ႔၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈက တစ္ႏွစ္လွ်င္ ယူ႐ုိေငြ ၂ဝဘီလ်ံဖုိးရွိသည္။ အေမရိကန္နတ္မင္းတုိ႔၏ အရင္းအႏွီးေဈးကြက္သမုိင္းသည္ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ေကာင္းသည္။ ပထမ နယူးေယာက္ဘေရာ့ဒ္ေဝးျပဇာတ္႐ုံ၊ ေနာက္ ေဟာလီဝုဒ္မွ စခဲ့သည္။ ဇာတ္ၫႊန္းေကာင္းေကာင္းရွိပါလ်က္ ေငြမရွိ၍ ဇာတ္ကားႏွင့္ျပဇာတ္မ႐ုိက္ႏုိင္သူ၊ မထုတ္လုပ္ႏုိင္သူတု႔ိကုိ ဇာတ္ထုပ္တစ္ထုပ္ဘယ္ေလာက္၊ ျပဇာတ္တစ္ခ်ီ ဘယ္ေလာက္ျဖင့္ နတ္သားတုိ႔က ေငြရင္းစုိက္ခဲ့ၾကသည္။ ေဖ်ာ္ေျဖေရးလုပ္ငန္းမွ အျခားလုပ္ငန္းမ်ားသုိ႔ခ်ဲ႕ျခင္းျဖစ္သည္။ နတ္မင္းတို႔၏လုပ္ငန္းသည္ အုိင္ဒီယာကုိ အေတာင္တပ္ေပးသည္။ ဆုေတာင္းေမတၱာပုိ႔သည့္ လုပ္ငန္းဟုေျပာသည္။
Ref: Economist
