မြန္ ျမန္မာ ရွမ္း လူမ်ိဳးမ်ား ၏ ဖိုခေနာက္ဆိုင္ ယွဥ္ၿပိဳင္ အားထုတ္မွဳ
Friday, November 28, 2008 by မသက္ဇင္
စကားခ်ပ္----
တရုတ္ျပည္ ယူနန္နယ္ရွိ နန္ခ်ိဳ ရွမ္းတို႔ ၏ နန္ခ်ိဳ ႏိုင္ငံႀကီး အား ေမာင္းဂြတ္ ဧကရာဇ္ဘုရင္ ကုဗေလခန္ က ဝင္ ေရာက္ တိုက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္ လိုက္ သျဖင္႔ နန္ခ်ိဳ ႏိုင္ငံႀကီး ပ်က္စီး ၍ နန္ခ်ိဳ ယိုးဒယားရွမ္း လူမ်ိဳးမ်ား အင္ဒိုခ်ိဳင္း နား က်ြန္းဆြယ္သို႔ ဝင္ေရာက္ၾကေသာ သကၠရာဇ္ ၁၃၅၀ ခုႏွစ္ တြင္ အာယုဒၶိယ ၿမိဳ႔ေတာ္ကို ဗဟိုျပဳ ၍ မဲနန္ျမစ္ ဝွမ္း ေဒသ တဝိုက္တြင္ ယိုးဒယား ႏိုင္ငံအား ထူေထာင္လိုက္ၾကသည္႔ အခါ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ အတြင္းရွိ မြန္နယ္မ်ား အထူးသျဖင္႔ တနသၤာရီ ကမ္းရိုးတန္း ေဒသတဝိုက္ရွိ မုတၱမႏွင္႔ ေမာ္လၿမိဳင္ တို႔သည္ ယိုးဒယားဘုရင္ မ်ားအား မိမိတို႔ ၏ အႀကီးအကဲ မ်ား အျဖစ္ျဖင္႔ ႏွစ္စဥ္ ႏွစ္ တိုင္း လက္ေဆာင္ ပဏၰာမ်ား ဆက္သြင္းပံု တနသၤာရီသည္ ယိုးဒယားႏိုင္ငံ အတြင္းတြင္ ျပည္နယ္ တနယ္အျဖစ္ ပါဝင္လ်က္ရွိေၾကာင္း ယိုးဒယား ရာဇဝင္ေဟာင္းမ်ား တြင္ ေရးသားေဖၚျပ ခ်က္ႏွင္႔ ပတ္သက္၍ ေလးေလးနက္နက္ ထည္႔သြင္း စဥ္းစားရန္ရွိသည္။ ျမန္မာ ႏွင္႔ ယိုးဒယား တို႔သည္ ျမန္မာဘုရင္မ်ား ႏွင္႔ သမိုင္းတေလွ်ာက္ လံုး လိုလို စစ္မက္ တိုက္ခိုက္ ခဲ႔ၾကသည္။ အဘယ္႔ေၾကာင္႔ ဆိုေသာ္ ကေမၻာဒီးယားမြန္ခမာ လူမ်ိဳးမ်ား၏ အရိုက္အရာကို ဆက္ခံျခင္းျပဳသည္ဟု မိမိတို႔ ဘာသာ မိမိတို႔ ယူဆဟန္ ရွိ ေသာ ယိုးဒယားရွမ္းမ်ားက တနသၤာရီ ကမ္းရိုးတန္း အထူး သျဖင္႔ မုတၱမ ၊ ေမာ္လၿမိဳင္ ၊ ေရး၊ ၿမိတ္၊ ထားဝယ္ ေဒသ မ်ား ကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ျပန္လည္ဖဲ႔ယူရန္ ႀကိဳးပမ္း ေသာ ေၾကာင္႔ ျဖစ္သည္။
မြန္ ရာဇဝင္ ေဟာင္းမ်ား တြင္ ယိုးဒယား ဘက္ရွိ ယိုးဒယားရွမ္း လူမ်ိဳး အႀကီးအကဲ တဦး ျဖစ္ သူ ဝါ ရီရူ သည္ ပုဂံ မင္း ဆက္ ဘုရင္မ်ား တန္ခိုး အာဏာ ေလ်ာ့ပါး ေမွးမွိန္ကာ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ေတာင္ ဘက္ တလႊားတြင္ ကစင့္ ကလ်ား ျဖစ္ေနခ်ိန္ ေလာက္ က ပင္ မုတၱမ ကို အေခ်ျပဳ ၍ တနသၤာရီ ကမ္းရိုးတန္း ေဒသ တဝိုက္ ကို စတင္သိမ္း ပိုက္ျခင္း ျပဳေၾကာင္း ျဖင္႔ ေရးသား ေဖၚ ျပ ၾကသည္။ ဝါ ရီရူသည္ မုတၱမ ကို အေခ်ျပဳၿပီး ေနာက္ ပဲခူးတြင္ သီးျခား မင္း ျပဳလ်က္ ရွိေသာ ျမန္ မာ ဘုရင္ခံ တရဖ်ား ကို တိုက္ခိုက္ ေအာင္ႏိုင္ လိုက္ေၾကာင္း ေရး သား ေဖၚ ျပ ထား သည္။
ဆက္လက္၍ ယိုးဒယား ရွမ္းႏွင္႔ မြန္ေသြး ေရာသြားၾကသည္႔ ဝါရီရူမင္း ေျခာက္ဆက္ေျမာက္ မွ် မုတၱမတြင္ စိုးစံ ံၾက ၿပီးေနာက္ ဗညားဦး လက္ထက္တြင္ ဟံသာဝတီကို ဗဟိုျပဳၿပီး လွ်င္ မြန္လူမ်ိဳးမ်ား၏ ေဒသျဖစ္ေသာ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ေတာင္ဘက္ တလႊားကို သိမ္းသြင္း စည္းလံုးလ်က္ ထင္ရွားႀကီး က်ယ္လွသည္႔ ရာမည တိုင္းႀကီးကို ထူ ေထာင္ ေၾကာင္းျဖင္႔ ရာဇဝင္ မ်ားတြင္ တခမ္းတနား ေရးသားေဖၚျပၾကသည္။ ယင္း ကဲ႔သို႔ မြန္ရာဇဝင္မ်ား ၏ ေရးသား ေဖၚျပ ခ်က္ တို႔ကို ေလ႔လာ ေသာအခါ ပုဂံ မင္း ဆက္ တို႔ အင္အားေလ်ာ႔ ပါး ခ်ိန္တြင္ မြန္လူမ်ိဳးမ်ား ႏွင္႔ ၄င္းတို႔ ၏ အႀကီး အကဲမ်ား သည္ ယိုးဒယား ဘက္ ရွိ ေသာကၠတဲ ျပည္နယ္ မွ ယိုးဒယားမင္းမ်ား ၏ အကူ အညီ ျဖင္႔ ျမန္မာဘုရင္ မ်ား တို႔၏ လက္ေအာက္ခံ ဘဝမွ ရုန္းကန္ လြတ္ ေျမာက္ ၾက ၿပီးလ်င္ ဝါရီရူ မင္းဆက္ ခုႏွစ္ဆက္ ရာဇဓိရာဇ္ ဘုရင္ လက္ ထက္ တြင္ ဟံသာဝတီ ကို ဗဟိုျပဳလ်က္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ေတာင္ ဘက္ တခု လံုးကို ရာမည တိုင္း တလိုင္း သံုးရပ္ ၃၂ ၿမိဳ႔ စသည္ျဖင္႔ ဖြဲ႔စည္း ထူ ေထာင္ ႏိုင္ ခဲ႔ ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရ သည္။
ထို အခ်ိန္ ေလာက္မွ အ စၿပဳၿပီး ၿမန္မာႏိုင္ငံ ေတာင္ဘက္ တစ္လႊား အထူး သၿဖင့္တ နသၤာရီကမ္း ရိုး တန္း ေဒသ ရွိ မြန္လူမ်ိဳးမ်ား ႏွင့္ အၾကီး အကဲမ်ား ေပၚတြင္ ယုိးဒယား ဘက္ရွိ ယိုး ဒယား ပေဒသရာဇ္ဘုရင္မ်ား၏ ၾသဇာ ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး လႊမ္းမိုးမွဳသည္ အစၿပိဳးခဲ့သည္ဟု ယူ ဆ ရန္ရွိသည္...ဗညားဦး ၁၃၅၄ မွ ၁၃၈၅ ထိ ဟံသာ ၀တီ ကို အ ခ်က္အၿခာၿပဳၿပီး ၿမန္မာႏိုင္ငံ ေတာင္ဘက္ တစ္လႊားရွိ မြန္ေဒသမ်ားကို စတင္ စည္းလံုး သိမ္းသြင္းၿခင္း ၿပဳေသာ အခ်ိန္ႏွင့္ သတိုးမင္းဖ်ား ၁၃၆၅ မွ ၁၃၆၈ ထိ အင္း၀ကို အခ်က္ အၿခာၿပဳၿပီးၿမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း ၿမန္မာ ေဒ သ မ်ားကို စည္းလံုး သိမ္းသြင္းေသာအခ်ိန္မ်ားသည္ တစ္ခ်ိန္တည္း တစ္ေခတ္တည္း ေခတ္ၿပိဳင္ ျဖစ္္ သည္။
ဗညားဦး သည္ ဟံသာ၀တီကို သကၠရာဇ္ ၁၃၅၃ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ၿပီး သတိုး မင္း ဖ်ား သည္ သကၠရာဇ္ ၁၃၆၅ ခုႏွစ္ခန္႔ တြင္ တည္ေထာင္သည္။ ဟံသာ၀တီကို တည္ေထာင္ၿပီး မြန္ေဒသမ်ားကို ဗညားဦး စည္းလံုး သိမ္းသြင္းၿခင္း မၿပဳမီ ယုိးဒယားရွမ္းႏွင့္ မြန္ ေသြး ေႏွာသည္ဟု ယံုၾကည္ရေသာ ၀ါရီရူမင္း ေျခာက္ ဆက္ မုတၱမ တြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ သာသာမွ် စိုးစံခဲ့ၾကသည့္ နည္းတူ အင္းဝ ကို တည္ေထာင္ၿပီး ၿမန္မာေဒသမ်ားကို သတိုး မင္း ဖ်ား စည္းလံုးသိမ္းသြင္းၿခင္းမၿပဳမီ ရွမ္းၿမန္မာ ေသြးေႏွာေသာ မင္းဆက္မ်ားသည္ ပင္းယႏွင္႔ စစ္ကိုင္းတို႔ တြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ နီးပါးမွ် ခန္႔စိုးစံခဲ့ၾကသည္...ဟံသာ၀တီကို တည္ေထာင္ေသာ ဗညားဦးမွ စၿပီး ဆက္လက္ စိုးစံၾက ေသာ မင္းဆက္မ်ားသည္ ယိုးဒယားရွမ္းေသြး ကင္းစင္သည္ဟု မဆိုႏိုင္သည့္ တိုင္ေအာင္ မြန္ဘြဲ႔ မြန္အ မည္ႏွင့္ မြန္အခမ္းအနား အေဆာင္အေယာင္မ်ား ကို ခံယူကာ မြန္မင္းမ်ားၿဖစ္လာၾကသည္ကို ေတြ႔ရွိရသည္ ...ထို႔အတူ အင္း၀ကို တည္ေထာင္ေသာ သတိုးမင္းဖ်ား မွစၿပီး ဆက္လက္ စိုးစံၾကေသာ မင္းဆက္မ်ားသည္ ရွမ္းေသြး မ ကင္း စင္သည့္တိုင္ေအာင္ၿမန္မာဘြဲ႔ၿမန္မာအမည္ႏွင့္ ၿမန္မာ အေဆာင္ အေယာင္ မ်ား ခံယူ ကာၿမန္မာမင္းမ်ား ၿဖစ္လာၾကသည္ကိုလည္းေတြ႔ရွိရသည္။
အင္း၀တြင္ သတိုးမင္းဖ်ားမွ အစၿပဳၿပီး မြန္ ရွမ္းမ်ား အပါအ၀င္ စစ္ကိုင္းစည္သူေက်ာ္ထင္ နရ ပတိ အထိ မင္း ၁ရ ဆက္သည္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ နီးပါး ခန္႔မွ် စိုးစံခဲ့ၾက သကဲ့သို႔ ဟံသာ၀တီ တြင္လည္း ဗညားဦးမွ အစၿပဳၿပီး သုရွင္ ဒ ကာ ရြတ္ပိ အထိမင္းဆက္ ၁၁ ဆက္သည္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ နီးပါးခန္႔မွ် ထီးၿပိဳင္နန္းၿပိဳင္ စိုးစံခဲ့ၾကသည္။ အင္းဝမင္း ဆက္ဘုရင္မ်ားသည္ေၿမာက္ဘက္တြင္ မံု ရြာႏွင့္ ေရႊဘိုခရိုင္မ်ားမွ ဧရာ၀တီ ၿမစ္၀ွမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ၿပည္ခရိုင္ထိ စည္းလံုးသိမ္းသြင္းၿခင္း ၿပဳ ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္...အင္အား ၾကီးမားေသာ မင္းဆက္ မ်ား လက္ထက္တြင္ ေမာရွမ္းမ်ား ႏွင့္ရခိုင္ ကမ္းရိုးတန္း ေဒသမ်ား အေပၚတြင္ ၾသဇာ ေညာင္းခဲ့သည္ကို လည္း ေတြ႔ရွိ ရသည္ ထို႔ အတူ ဟံသာ၀တီ မင္းဆက္ ဘုရင္ မ်ားသည္ ၿပည္ႏွင့္ ေတာင္ငူ ေတာင္ ဘက္ ေဒသ တစ္လႊားကို စည္းလံုး သိမ္းသြင္း ႏိုင္ခဲ့ၾက သည္။
အင္အား ၾကီးမားေသာ ရာဇဓိရာဇ္ လက္ထက္တြင္ ရခိုင္ ကမ္းရိုးတန္း ေဒသအေပၚတြင္ ၾသဇာ ေညာင္း ခဲ့သည္ ကို လည္း ေတြ႔ရသည္ ၁၄ ရာစု ေက်ာ္ခန္႔မွအစၿပဳၿပီး ၁၆ ရာစု ေက်ာ္ ခန္႔ထိ ႏွစ္ေပါင္း၂၀၀ နီးပါးခန္႔မွ် အင္း၀ ႏွင့္ ဟံသာ၀တီမင္း ဆက္ဘုရင္မ်ားသည္ ၿမန္မာႏိုင္ငံ တြင္ထီးၿပိဳင္ နန္းၿပိဳင္ စုိးစံခဲ့ၾကသည္...ယင္းဘုရင္မ်ား အနက္ အင္း၀တြင္ မင္းၾကီးစြာ ေစာ္ကဲ မင္းေခါင္ ႏွင့္ သိုဟန္ဘြား တို႔သည္၄င္း ဟံသာ၀တီတြင္ ရာဇဓိရာဇ္၊ ရွင္ေစာပု ႏွင့္ ဓမၼေစတီမင္းတို႔သည္ အထင္ရွားဆံုးေသာ ဘုရင္မ်ားၿဖစ္ၾကသည္။
မြန္ ရာဇ၀င္ ႏွင္႔ ၿမန္မာရာဇ၀င္ေဟာင္း မ်ားတြင္ အင္း၀ဘုရင္ မင္းၾကီးစြာေစာ္ကဲႏွင့္ မင္းေခါင္ တို႔ သည္ ဟံသာ ၀တီ ရာဇဓိရာဇ္ႏွင့္ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ၾကာမွ် စစ္မက္ တုိက္ခိုက္ ခဲ့ၾကသည္...အင္းဝ မွ ေမာရွမ္းသိုဟန္ဘြားမူကား ဗုဒၶသာသနာ ႏွင္႔ ၿပည္သူတို႔ ကို မ်ားစြာ ညွင္းပန္း ႏွိပ္စက္ေသာ မင္းဆိုး မင္းညစ္ အၿဖစ္ၿဖင့္ၿမန္မာ ရာဇ၀င္မ်ား တြင္ ေရးသား ေဖာ္ၿပၾကသည္...ရာဇဓိရာဇ္ ေနာက္ ဟံသာ၀တီတြင္ ဆက္လက္စိုးစံၾကေသာ ဘုရင္မၾကီး ရွင္ ေစာပုႏွင့္ ဓမၼေစတီမင္းတို႔ နန္းသက္မ်ားအတြင္း ရာမညတိုင္းၾကီး တစ္ခုလံုးသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာလွ်က္ ႏိုင္ငံ ေရး စီးပြားေရး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမွဳမ်ား အဖက္ဖက္တို႔တြင္ မ်ားစြာ တိုးတက္လွ်က္ ရွိေၾကာင္းၿဖင့္ မြန္ ရာဇ၀င္မ်ားတြင္ လြမ္းဆြတ္ဖြယ္ရာ ဖြဲ႔ႏြဲ႔ ေရးသား ေဖာ္ၿပၾကသည္။
ပထမ ၿမန္မာႏိုင္ငံ ၁၀၅၀ မွ ၁၃၀၀ ခန္႔အထိ ပ်က္စီး သြားခဲ့ၿပီး ေနာက္ ဒုတိယ ၿမန္မာႏိုင္ငံ ကိုၿပန္လည္ ထူ ေထာင္ ၿခင္း မၿပဳႏိုင္မီ ၾကားကာလ ၿမန္မာႏိုင္ငံ ၏ သမိုင္း ကို စူးစမ္း ေလ့လာေသာ အခါ ထိုကာလ တြင္ ၿမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ အင္အား ၾကီးမားေသာ ဟံသာ၀တီ ႏွင့္ အင္း၀ မင္းဆက္ ဘုရင္မ်ား ၏ ပဋိပကၡ ေပၚ တြင္ အေၿခခံ ေၾကာင္း အထင္အရွား ေတြ႔ရွိရသည္။ ထိုၾကား ကာလ အတြင္း မြန္ႏွင့္ ရခိုင္ ၿမန္မာႏွင့္ ရခိုင္ ၿမန္မာႏွင့္ ရွမ္း မြန္ ႏွင့္ ရွမ္းတို႔၏ အၾကားတြင္ ၿဖစ္ပြား ေပၚေပါက္ခဲ့ၾကေသာ ပဋိပကၡ မ်ားသည္ အင္း၀ ႏွင့္ ဟံသာ၀တီ တို႔အ ၾကား တြင္ ၿဖစ္ပြားသည့္ ပဋိပကၡ ၿဖစ္္ေၾကာင္း ကို လည္း ေတြ႔ရွိရ သည္...ဟံသာ၀တီ ႏွင့္ အင္း၀ဘုရင္ မင္းဆက္ မ်ား သည္ တစ္ဦး ကို တစ္ဦးက လႊမ္းမိုး ေအာင္ ႏိုင္ေရ းအတြက္ ထိုအခ်ိန္က တသီး တၿခား တည္ရွိ ေနခဲ႔သည္႔ ရခုိင္ ကမ္းရိုးတန္းေဒ သ ႏွင့္ ေၿမာက္ဘက္ ေမာရွမ္းေဒသမ်ားကို ႏွစ္ဦး ႏွစ္ဘက္စလံုး က မိမိတို႔ ဘက္သို႔ ပါ၀င္ လာ ေအာင္ အႏုနည္း အၾကမ္းနည္း ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးၿဖင့္ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ၿခင္းမ်ား ၿပဳခဲ့ၾကသည္။ ၿမန္မာရာဇ၀င္ မ်ား တြင္ အင္း၀ဘုရင္ မင္းၾကီးစြာေစာ္ကဲ ႏွင့္ သားေတာ္ မင္းေခါင္တို႔ နန္းသက္မ်ား အတြင္း ရခိုင္ႏွင့္ ေမာရွမ္း ၿပည္ နယ္ မ်ား အေရး တြင္အၾကိမ္ၾကိမ္ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ေသာ အေရးအခင္းႏွင့္ အၿဖစ္အပ်က္မ်ားကို ေရး သား ေဖာ္ၿပၾကသည္...ထို႔အတူ ဟံသာ၀တီဘုရင္ ရာဇဓိရာဇ္၏ နန္းသက္အတြင္း ရခိုင္ႏွင့္ သိႏၷီီၿပည္နယ္မ်ား အေရး အခင္းတြင္ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ၿခင္း မ်ားကိုလည္းေတြ႔ရွိရသည္...သို႔ရာတြင္ အင္းဝႏွင္႔ဟံသာ၀တီမင္း ဆက္ ဘုရင္ မ်ားသည္ ယင္းေဒသမ်ား၏ အေရး တြင္ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ၿခင္း ၿပဳႏိုင္ရံုမွ တပါး စည္းလံုး သိမ္း သြင္း ၿခင္း မၿပဳႏိုင္ခဲ့ၾကေခ်...ရခိုင္သည္၄င္း ေမာရွမ္းၿပည္နယ္မ်ားသည္၄င္း အင္း၀ႏွင့္ ဟံသာ၀တီ မင္းဆက္ ဘုရင္ မ်ား ၏ လႊမ္းမိုးမွဳ ေအာက္မွ သီးၿခား ကင္းလြတ္ လ်က္ရွိ ေနခဲ့ၾကသည္။
အင္း၀ႏွင့္ ဟံသာ၀တီတို႔သည္ တစ္ဦး ကို တစ္ဦး လႊမ္းမိုး ေအာင္ႏိုင္ေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းအား ထုတ္လ်က္ ရွိၾက စဥ္ ေၿမာက္ ဘက္ တစ္ လႊား ရွိ ေမာရွမ္းမ်ားသည္ အခါအခြင့္သင့္ေသာ အခါတိုင္း တရုတ္ၿပည္ ယူနန္ နယ္ ကို ၄င္း အင္း၀ကို ဗဟို ျပဳ ေသာ ၿမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း ေဒသမ်ား ကို၄င္း မၾကာ ခဏ ၀င္ ေရာက္ တိုက္ခုိက္ရန္ စမ္းသပ္ ၾကိဳးပမ္းၿခင္း မ်ားၿပဳလုပ္ ခဲ့ၾကသည္... ၿမန္မာရာဇ၀င္မ်ားတြင္ အင္း၀ မင္းဆက္ ဘုရင္ မင္းၾကီးစြာ ေစာ္ ကဲ ႏွင့္ သားေတာ္မင္းေခါင္ ဘုရင္တို႔ နန္း သက္ မ်ား အတြင္း မိုးညွင္း ကုန္းေဘာင္ ႏွင့္ သိႏၷီီေစာ္ဘြား တို႔သည္ ၾကိမ္ ဖန္ မ်ား စြာ ၀င္ ေရာက္ တုိက္ ခိုက္ၾက သၿဖင့္ အင္အားၾကီးမားေသာ ရွမ္းတပ္ၾကီးမ်ားကို ရမည္း သင္းစား သီလ၀ႏွင့္ ငယ္ရြယ္ရဲ့ရင့္ေသာ မင္းရဲေက်ာ္စြာတို႔က ရြပ္ရြပ္ ခၽြန္ခၽြန္တြန္းလွန္တိုက္ခိုက္ၿပီး ေအာင္ ႏိုင္ ေၾကာင္း ၿဖင့္ တခမ္းတနား ေရးသားေဖာ္ၿပၾကသည္။
အင္း၀မင္း ဆက္ ဘုရင္မ်ား ၏ အင္အား ေလ်ာ့ပါး သည္႔ သကၠရာဇ္ ၁၅၂၇ ခုႏွစ္တြင္ မိုးညွင္းစလံု ႏွင့္ သားေတာ္ သို ဟန္ ဘြား တို႔ ေခါင္းေဆာင္ေသာ ေမာရွမ္းမ်ားသည္ အင္း၀ကို ၀င္ေရာက္ တိုက္ခိုက္ၿခင္း ၿပဳသည္။ ၿမန္မာ ရာဇ ၀င္မ်ားတြင္ အင္း၀ဘုရင္ေရႊနန္းေၾကာ့ရွင္ နရပတိသည္ ယင္း တိုက္ပြဲတြင္ အေၿမာက္ဆံ ထိၿပီး က်ဆံုး ေၾကာင္း ေဖၚျပၾကသည္။္ မိုးညွင္းစလံုသည္ ေရႊနန္းေၾကာ့ရွင္၏ တူေတာ္ မင္းၾကီးရန္ေနာင္၏ အကူအညီၿဖင့္ ၄င္း၏ သား ေတာ္ သိုဟန္ဘြားကို အင္း၀တြင္ နန္းတင္ၿပီး မိုးညွင္းသို႔ၿပန္ သြား ေၾကာင္းၿဖင့္ေရးသား ေဖာ္ၿပ ၾက သည္။ အင္း၀ကို သိမ္းပိုက္ စိုး စံ ေသာေမာရွမ္းမ်ားသည္ ယခင္ အင္း၀မင္းဆက္ ဘုရင္မ်ားကဲ့သို႔ မဟုတ္ပဲ ဗုဒၶ ဘာ သာ ႏွင့္ ၿပည္သူ လူထုမ်ားကို ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ၿခင္းၿပဳသၿဖင့္ သိုဟန္ဘြား၏ ဒဏ္ကို မခံႏိုင္ေသာ ၿမန္မာ လူမ်ိဳး အေၿမာက္အၿမားသည္ စစ္ေတာင္း ၿမစ္၀ွမ္းဘက္ရွိ ေတာင္ငူနယ္သို႔ အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ ေၿပာင္းေရႊ ႔ထြက္ေၿပး ၾက ေၾကာင္း ေရးသား ေဖာ္ၿပ ၾကသည္။
ေတာင္ငူနယ္သည္ ဟံသာ၀တီႏွင့္ အင္း၀တို႔၏ အၾကားတြင္ ၿမန္မာလူမ်ဳိးမ်ား၏ ခိုလွံဳစုေ၀းရာ အေၿခခံေဒသ ၾကီး ၿဖစ္မွန္းမသိၿဖစ္လာသည္...အင္း၀ႏွင့္ ဟံသာ၀တီ မင္းဆက္မ်ား၏ ပဋိပကၡ အၾကားတြင္ ႏွစ္ ေပါင္း ၂၀၀ နီးပါး ခန္႔မွ် ကင္းလြတ္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေနခဲ့ေသာ ေတာင္ငူနယ္ရွိ ၿမန္မာ လူမ်ိဳးမ်ားသည္ တၿဖည္းၿဖည္း ႏွင့္အင္အား ၾကီး မားလာကာ ၁၅ ရာစုကုန္ၿပီး ၁၆ ရာစု ေလာက္တြင္ ေတာင္ငူနယ္သည္ ေမာရွမ္းမ်ား စိုးစံလ်က္ရွိေသာ အင္း၀ ႏွင့္ မြန္မင္းဆက္မ်ား စိုးစံလ်က္ရွိေသာ ဟံသာ၀တီတို႔၏ အၾကားတြင္ အင္အားၾကီးမားကာ သီးၿခား ကင္း လြတ္ ေသာ ၿမန္မာေဒသၾကီးတစ္ခုၿဖစ္လာသည္ကိုေတြ႔ရွိရသည္။ ေတာင္ငူနယ္၏ အၾကီးအကဲမ်ားသည္ အင္း၀ မင္း ဆက္ဘုရင္မ်ား၏ သစၥာေတာ္ခံၿမိဳ႔စား နယ္စားမ်ား သာၿဖစ္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း ေတာင္ငူနယ္၏ အၾကီး အကဲ ၿဖစ္ သူ မင္းၾကီးညိဳ ၁၄၆၈ မွ ၁၅၃၀ လက္ ထက္ က် ေရာက္ ေသာ အခါ တြင္ ေတာင္ငူနယ္ႏွင့္ မင္းၾကီးညိဳ အား အင္း ၀ဘုရင္ ေရႊနန္းေၾကာ့ရွင္ ကိုယ္တိုင္က သီးၿခား အာဏာပိုင္ၿပည္နယ္ မင္း အၿဖစ္ၿဖင့္ အသိအမွတ္ ၿပဳ ကာ မင္း ေၿမာက္ တန္ဆာ ငါးပါး ႏွင့္ တူမေတာ္မင္းလတ္ တို႔ကို ေပးအပ္ေၾကာင္းၿဖင့္ ၿမန္မာရာဇ၀င္မ်ား တြင္ ေရး သား ေဖာ္ၿပ ၾကသည္။
ထို႔ေနာက္ ဟံသာ၀တီႏွင့္တကြ ဇင္းမယ္ ႏွင့္လင္းဇင္းတို႔ကပင္ အသိ အမွတ္ၿပဳ ခန္႔ညား လာရေၾကာင္းၿဖင့္ ဆက္ လက္ေရးသားေဖာ္ၿပသည္ ကိုလည္း ေတြ႔ရွိရ သည္။ ယင္း သို႔ၿဖင့္ ပထမ ၿမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ၾကီး ပ်က္စီး သြားခဲ့ ရ ၿပီးေနာက္ ဒုတိယ ၿမန္မာ ႏိုင္ငံေတာ္ၾကီးကို ထူေထာင္ၿခင္း ၿပဳအံ့ဆဲဆဲ အခ်ိန္တြင္ ၿမန္မာႏိုင္ငံ ေၿမာက္ ဘက္ တစ္ လႊားႏွင့္ ဧရာ၀တီၿမစ္၀ွမ္း အလယ္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ အင္း၀ ကို ဗဟုိၿပဳၿပီး စိုးစံေနၾကေသာ ေမာရွမ္း ဘုရင္ ႏွင့္ အၾကီးအကဲမ်ား။ ၿပည္ ႏွင့္ေတာင္ငူ ေတာင္ဘက္ ၿမန္မာ ႏိုင္ငံ တလႊား တြင္ ဟံသာ၀တီကို ဗဟုိၿပဳၿပီး စိုးစံ ေန ၾကေသာ မြန္မင္းဆက္ ဘုရင္ႏွင့္ အၾကီးအကဲမ်ား။ ၿမန္မာ ႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း စစ္ေတာင္းၿမစ္၀ွမ္း ေဒသ တစ္ ေလ်ာက္ တြင္ ေတာင္ငူကို အခ်က္ အၿခာ ၿပဳၿပီး အင္အားစုေဆာင္း ေနၾကေသာ ၿမန္မာလူမ်ိဳး အၾကီး အကဲ မ်ား ႏွင္႔ ေခါင္း ေဆာင္ မ်ား သည္ ၿမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူမ်ိဳးၾကီးသံုးမ်ိဳး အင္အားစုၾကီး သံုးစုအၿဖစ္ ဖိုခေနာက္ဆိုင္ တည္ ရွိ ေန ၾက သည္ကိုေတြ႔ရွိရေပသည္။က်မ္းကိုးရာဇဓိရာဇ္ အေရးေတာ္ပံု ။ ဗညားဒလမြန္ရာဇဝင္။ မာဂဒူ အေရးေတာ္ပံုအေရးေတာ္ပံု က်မ္းမ်ား ျပႆနာ။ ရီရီရွမ္းလူမ်ိဳးမ်ားအေၾကာင္း။ ေဒါ့ဗ္မိတ္ဆိနာ-ေခတ္ဦးဖုနန္-ဖန္-ပ်ဴႏွင့္ရခိုင္ယိုးဒယားသင္းဂ်ာနယ္။အေရွ႕ေတာင္အာရွ ရာဇ၀င္၊ ေဟာ-၁၉၅၅ၿမန္မာ ရာဇ၀င္ (ဟာေဗး ၁၉၂၅)
