စာေရးဆရာ ေမာင္စူးစမ္းႏွင့္ ေတြ႕ဆံုျခင္း
ေက်ာ္ဆန္းမင္း
(ဇူလိုင္လ ၆ ရက္ေန႕ထုတ္ Voice ဂ်ာနယ္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ဆရာေမာင္စူးစမ္းနဲ႕ ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းခန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိ္င္ငံေရး စနစ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ျဖတ္သန္းခဲ့၊ ကိုယ္တုိင္လည္း ပါ၀င္ခဲ့။ ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာလည္း အေရြးခံခဲ့ရတဲ့ ဆရာ ေမာင္စူးစမ္းက သူ႕အေတြ႕ အႀကံဳမ်ားကို အေျခခံၿပီး ေျပာထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးသမား တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ မဟုတ္ဘဲ စာေရးဆရာ တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ား အတြက္ ရည္ရြယ္ ေျဖၾကားခ်က္မ်ားဟာ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ေကာင္းတာမို႔ ျဖန္႔ေ၀ေပး လိုက္ပါတယ္။)
Voice : ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ နီးလာတာနဲ႔ အမွ် အဖြဲ႕အစည္း တခ်ိဳ႕ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြ ေတြ႕ေနရပါတယ္။ ဒီအေပၚ ဆရာ့အေနနဲ႔ ဘယ္လို သံုးသပ္မိပါသလဲ။
MSS : အခုဟာက Line up မေပၚေသးဘူး။ သူတို႔က Line up ေခၚတာေပါ့။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ထြက္လာမွ အေကာင္အထည္ ေပၚလာမွာ။ အခုဟာက shadow ေတြပဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒေပၚမွ အေကာင္အထည္ ေပၚလာမွာပဲ။ သို႔ေသာ္လည္း Incumbency ဆိုတာ ရွိတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆိုတာက တျခားႏိုင္ငံ ေတြမွာလည္း အာဏာရပါတီနဲ႔ တျခား ၿပိဳင္ဘက္ ပါတီနဲ႔ ၿပိဳင္တာ။ အခုဟာက Incumbency ထင္ထင္ ရွားရွား မေပၚေသးဘူး။ အေကာင္အထည္ နဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ ေပၚဖို႔က ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ေပၚလာမွ ေပၚလာမွာ။
Voice : ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ၊ ပါတီဖြဲ႕စည္းပံု ဥပေဒေတြ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမယ့္ရက္ေတြ မထုတ္ျပန္ေသးတဲ့ အေပၚမွာ ဆရာ့ အေနနဲ႔ ဘယ္လို ျမင္ပါသလဲ။
MISS : ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒတို႔ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမယ့္ရက္တို႔ ဆိုတာ အာဏာရ ပါတီရဲ႕ ဝွက္ဖဲပဲ။ သူ႔ဝွက္ဖဲ ဘယ္အခ်ိန္ ခ်ျပမလဲ ဆိုတာ မသိေသးဘူး။ သူတို႔လည္း တြက္မွာေပါ့။ ဒါက ဒီမွာတင္ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံတိုင္းရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲ ေတြမွာ ဘယ္အခ်ိန္ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမလဲ ဆိုတာ ဝွက္ဖဲပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဒီမွာက ပံုစံက် စဥ္းစားလို႔ မရဘူး။ ပံုစံက် Teoretically စဥ္းစားရင္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒတို႔၊ ပါတီစည္း႐ုံးခြင့္ တို႔ကို ေျခာက္လေလာက္ အခ်ိန္ေပးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီမွာက ဘယ္ေလာက္ ေပးမယ္ မသိရေသးဘူး။ ပါတီဖြဲ႕ဖို႔တို႔ ဘာတို႔ညာတို႔ ဆိုတာထက္ အခုဟာက အာဏာရ ပါတီ ဆိုတာ ဘယ္ပံုစံနဲ႔ ေပၚလာမလဲ မသိေသးသလို အာဏာရ အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ ၿပိဳင္မယ့္ ပါတီေတြကလည္း ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ ေပၚလာမလဲဆိုတာ မသိေသးဘူး။
Voice : ခုက်င္းပမယ့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကို ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ခ်ိန္ဆၾကည့္ၾကတာမ်ိဳးေတြ ၾကားေန ေတြ႕ေနရတယ္။ ဆရာ့အေနနဲ႔ေကာ ဒီအေပၚ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။
Mss : ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲက ၁၉၈၈ ရဲ႕ Response ပဲ။ ၈၈ အေရးအခင္းမွာ အာဏာ သိမ္းေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစာေမာင္က ထိန္းသိမ္းေရး မိ္န္႔ခြန္း ေျပာတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ေပးမယ္။ ေနာက္ ပါတီဖြဲ႕ ေပးမယ္ေပါ့။ အဲဒီအခ်ိန္က တပ္မေတာ္က ၾကားေန သက္သက္ပဲ။ တကယ္လည္း သန္႔ရွင္းပါတယ္။ ကိုယ္တို႔ဆို ရြာေတြ စည္း႐ုံးေရး ဆင္းတယ္။ ရြာေတြမွာ ဘယ္အဖြဲ႕ အစည္းမွ မရွိေသးဘူး။ တို႔ လွည္းကူးဘက္ေရာက္တယ္။ ေရာက္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ေပးမယ့္ Sponsor က ဘာမွ ဝင္မစြက္ဘူး။ ၾကည့္ပဲ ၾကည့္ေနတာ။ တို႔နဲ႔ တ.စ.ည အၿပိဳင္ေပါ့။ တ.စ.ညက ျမန္မာ့ ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ တစ္ျဖစ္လဲ ဆိုေတာ့ ၿပိဳလဲၿပီးကာစ ထေထာင္တာ ဆိုေတာ့ Disadvantages ရွိတယ္။ တို႔က Newly Born Force နဲ႔ သြက္သြက္ လက္လက္ လုပ္ႏိုင္ေတာ့ တုိ႔သာသြားတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ရြာေတြမွာက ဘယ္အဖြဲ႕အစည္းမွ မရွိသလို တပ္ကလည္း စည္းကမ္း နည္းနည္း သတ္မွတ္တာက လြဲလို႔ တားလား၊ ဆီးလား မလုပ္ဘူး။ ေဟာေျပာရင္ လူ ၅၀ ထက္ မပိုရဘူး ဆိုတာမ်ိဳး ေလာက္ပဲ ရွိတာ။ အဲဒီေတာ့ ၁၉၉၀ တုန္းက ေရြးေကာက္ပြဲက တပ္က ၾကားေန သက္သက္ပဲ။ သန္႔သန္႔ ရွင္းရွင္း လုပ္ေပးခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္း ရလဒ္ကေတာ့ တစ္ပိုင္းေပါ့။ အခုဟာက ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ကနဲ႔ မတူဘူး။ အခုဟာက အေျခခံဥပေဒ ေပၚလာၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွ ျဖစ္လာတာ။ ခြင္သစ္၊ Player အသစ္။ ဘာျဖစ္မလဲ ဆိုတာ မသိေသးဘူး။ ၁၉၉၀ နဲ႔ မတူတဲ့အတြက္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ရင္ မွားမွာပဲ။
Voice : ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လတ္တေလာ အယူအဆႏွစ္မ်ိဳးထြက္ေနတယ္။ သေဘာထား ႏွစ္မ်ိဳးေပါ့။ တစ္မ်ိဳးက ေရြးေကာက္ပြဲကို လက္ခံမယ္၊ အေျပာင္းအလဲကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ရယူမယ္ေပါ့။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးက ရာႏႈန္းျပည့့္မွ မရရင္ လံုးဝ လက္မခံဘူးေပါ့။ ဒီအေပၚမွာ ဆရာ့သေဘာထားက။
MSS : တို႔ေရးေနတဲ့ ေဆာင္းပါးေတြမွာ အၿမဲတမ္း ေျပာေနတာ ဒါပဲ။ အစက ျပန္စမယ္ဆိုတာ စိတ္ကူးယဥ္တာ။ ႏိုင္ငံေရး ဆိုတာ စိတ္ကူးယဥ္လို႔ မရဘူး။ လက္ရွိ Political Equation မွာ ဘယ္သူက Dictate လုပ္ေနတာလဲ။ ဒါသိဖို႔ လိုတယ္။ ႏိုင္ငံေရး သူငယ္နာမစင္တဲ့၊ ကႀကီးခေခြး သမားေတြ ေတြးသလို ေတြးလို႔ မရဘူးဆိုတာ အေကာင္အထည္ကေန စရတာ။ ကိုယ္လုပ္ခ်င္တာ လုပ္လို႔မရဘူး။ တစ္ခါလာရင္ ျပန္ Review လုပ္ပါလို႔ UN က ၾကားဝင္ေပးပါလို႔ ဒါေတြပဲ။ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ Question of Force ေနာ္။ အင္အားကို ၾကည့္ရတာ။ Force ေတာင္မွ Institutional Force။ ကိုယ့္ Capacity ကို ကုိယ္တြက္ရတာ ကုိယ္ဘယ္ေလာက္ လုပ္ႏိုင္လဲ။ ဘယ္ေလာက္ စည္း႐ုံးႏိုင္မလဲ။ ဒါကို တြက္ရတာ။ Rhetoric ေလႀကီး၊ မိုးႀကီး ေျပာတာေလာက္ေတာ့ လူတိုင္းလုပ္လို႔ ရတာပဲ။ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ လက္ေတြ႕ ကိုယ္ဘယ္ေလာက္ စြမ္းလဲဆိုတာ ၾကည့္တာ။ တပ္မေတာ္က Sponsor လုပ္တဲ့ Constitution ။ သူတို႔လုပ္ေပးတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ။ ဒါက အရွိတရားပဲ။ ဒါကိုလက္ခံၿပီး ဝင္ၾက လုပ္ၾကရမွာပဲ။ ကိုယ့္ပုံစံနဲ႔ ကုိယ့္ဟာနဲ႔ လုပ္ရမွာ။ ဒီေခတ္မွာ စိတ္ကူးယဥ္လို႔ မရဘူး။ ကုိယ့္အတြက္ အခြင့္အလမ္းက ဒီတစ္လမ္းပဲ ရွိတာ။
အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ဆိုတာ သိပ္ၿပီး စိတ္ကူးယဥ္လို႔ ရတာမဟုတ္ဘူး။ Value Politics လုပ္လို႔မရဘူး။ တရားတယ္။ မတရားဘူး။ ဘာျဖစ္တယ္။ ညာျဖစ္တယ္။ စံမီတယ္။ စံမမီဘူး။ ဒါေတြ စဥ္းစားလို႔ မရဘူး။ Reality နဲ႔ သြားရမွာ။ ပကတိ အေျခအေနကို ေလးေလး နက္နက္ သံုးသပ္၊ ဘာျဖစ္မယ္ဆိုတဲ့ အနာဂတ္ကို အမွန္နဲ႔ အနီးစပ္ဆံုး ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳတင္ ခန္႔မွန္း ႏိုင္ရမယ္။ ေျပာရရင္ ပညာပိုင္း သိပ္ဆန္လာၿပီ။ အရင္ကလို လြယ္လြယ္နဲ႔ ဟိုမဲထည့္ပါ၊ ဒီမဲထည့္ပါ စသျဖင့္ ဒါမ်ိဳးေလာက္နဲ႔ မရဘူး။ အခုဟာက ခြင္သစ္။ တျခား ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး အေတြ႕အႀကံဳေတြနဲ႔ Compare လုပ္လို႔ မရသလို။ ႏိုင္ငံေရး သိပၸံပညာရွင္ ေတြရဲ႕ အဆိုအမိန္႔ေတြနဲ႔ ကိုက္ရင္လည္း အံကိုက္မွာ မဟုတ္ဘူး။ သူ႔အရပ္နဲ႔ သူ႔ဇာတ္ပဲ။ Local Narrative ေပါ့။ ဒီေနရာမွာ Grand Narrative ေတြနဲ႔ ေျပာလို႔၊ တြက္လို႔မရဘူး။
Voice : ႏိုင္ငံေရးသမားေဟာင္း တစ္ဦးက ေျပာဖူးတယ္။ သိန္းေဖျမင့္တို႔ တုန္းကလည္း ဒီလိုပဲ အေပ်ာ့ဆြဲနဲ႔ သြားဖို႔ လုပ္ၾကေသးတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ မရတာဘဲ အဖတ္တင္တယ္။ ဘာမွ မထူးပါဘူး။ အခုလည္း အေပ်ာ့ဆြဲသမားေတြ သြားမွာပဲလို႔ ေျပာဖူးတယ္။
MSS : ငါကေတာ့ ဒုန္းဒုန္းခ်ပဲ။ အတိတ္ကို မၾကည့္ဘူး။ ျမန္မာျပည္ ႏိုင္ငံေရး သမိုင္းရဲ႕ အတိတ္ ျဖစ္စဥ္ေတြက အသံုးဝင္တဲ့ လမ္းၫႊန္မႈ မဟုတ္ႏိုင္ဘူး။ အနာဂတ္ကို ၾကည့္ႏိုင္တာ Analytical Power ပဲ။ ေရွ႕ ဘာျဖစ္ႏိုင္မလဲ ဆိုတာ တြက္ႏိုင္တာ ဒါပဲ။ အတိတ္ကိုေမွ်ာ္ ျပန္ၾကည့္ၿပီး အတိတ္က ျဖစ္ရပ္ေတြ ျဖစ္စဥ္ေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးကို ဆက္သြားမလား။ အခု Given (ေပးခ်က္)၊ အေျခခံဥပေဒ ရွိထားတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲကို စစ္တပ္က Sponsor လုပ္တယ္။ ဒါ အရွိတရားပဲ။ ဘယ္လို အင္အားစုေတြက ဘယ္လိုျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဘယ္သူက ဘယ္အတန္းကေန Shape လုပ္မလဲ။ ဒီေနရာမွာ Shape လုပ္ႏိုင္တာ သံုးခုရွိတယ္။ အရင္တုန္းက Ideology ေခၚတာေပ့ါ။ သေဘာတရားေတြေပ့ါ။ အရင္တုန္းက လက္ဝဲ သေဘာတရား၊ လက္ယာ သေဘာတရား စသျဖင့္ ကြန္ျမဴနစ္တို႔၊ ဆိုရွယ္လစ္တို႔ စသျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ လႊမ္းမိုးခဲ့တယ္။ အခုလာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲ မွာေတာ့ ဒါ မဆီေလ်ာ္ေတာ့ဘူး။ ဒါ Shape မလုပ္ဘူး။ Ideology ရွာဖို႔ မလိုဘူး။ အတိတ္ ျပန္ၾကည့္ေနဖို႔ မလိုဘူး။ ႏွစ္ခုပဲ ရွိတယ္။ လက္ရွိ အေျခအေနကို ေသေသခ်ာခ်ာ သံုးသပ္ၿပီး အနာဂတ္ အလားအလာကို အမွန္နဲ႔ အနီးစပ္ဆံုး ျဖစ္ေအာင္ ခန္႔မွန္းႏိုင္ရမယ္။ Deeper Analysis of Reality and Better Prediction of Future ျဖစ္သြားၿပီ။ ျဖစ္လာတဲ့ အျဖစ္ အပ်က္ေတြ ေနာက္ကို ေမွ်ာလိုက္တာ၊ အျဖစ္အပ်က္ေတြေနာက္ ေနာက္ၿမီးဆြဲ လိုက္သြားတာေပါ့။ လက္ငုပ္နဲ႔ မရေတာ့ဘူး။ လက္ငုပ္ဆိုတာ အရင္ သိၿပီးသားဟာေတြ ေက်ာင္းတုန္းက ဟာေတြေပါ့။ မရေတာ့ဘူး။ ဒါေတြ ေအာက္သြားမွာပဲ။
ဒုတိယက တိုင္းသူ ျပည္သားေတြရဲ႕ ေန႔စဥ္ဘဝ Micro Politic ေပါ့။ ဒါက အေရးပါလာတယ္။ အဲဒီေတာ့ Grand Narrative ေတြ Grand Value ေတြက ေအာက္သြားၿပီ။ ဒီလာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ Policy ေတြ Strategy ေတြ စသျဖင့္ ႀကီးႀကီး က်ယ္က်ယ္ ခမ္းခမ္း နားနားေတြ ျဖစ္ဖို႔မလိုဘူး။ လက္ေတြ႕ဘဝနဲ႔ ဟပ္တဲ့ဟာေတြ ျဖစ္ဖို႔လိုတယ္။ ဒါကတစ္ခ်က္။ ဒုတိယ တစ္ခ်က္က အစိုးရ လုပ္တာ အသိအမွတ္ျပဳရမယ္။ Infrastructure Base Policy Program ပါမွ ဆီေလ်ာ္မွာ။ အိပ္မက္မက္ၿပီး Ideal ေတြနဲ႔ ေလွ်ာက္ေျပာလို႔ မရဘူး။ လက္ေတြ႕ဘဝနဲ႔ အရွိတရားေပၚမွာ မူတည္ေျပာရမွာ။ အရင္က Validity ေတြ Logic ေတြေပၚမွာ စဥ္းစားတာ။ Idea တစ္ခုေပၚရင္ ခိုင္လံုလား၊ မခိုင္လံုလား။ လက္ေတြ႕ ဆီေလ်ာ္လား။ ဒီအေပၚမွာ စဥ္းစားတာ အခု Validity ကို မၾကည့္ဘူး။ အေျခအေနနဲ႔ ဆက္စပ္လား၊ ဆီေလ်ာ္လား၊ မဆီေလ်ာ္လားကို ၾကည့္တာ။
ေနာက္လူထုကို ပညာေပးဖို႔ ဘာဖို႔ ညာဖို႔ ဆိုတာေတြက Theory Type ေတြပဲ။ လက္ေတြ႕မွာ လူထုက ပံုသြင္းခံရတာ။ လူထုကို ဘယ္ေလာက္ Manipulate လုပ္တယ္ဆိုတဲ့ စကားလံုးပဲ။ ႏိုင္ငံေရး ပါတီေတြကပဲ Manipulation Power ရွိမလား။ အႏိုင္ရပါတီကပဲ Manipulation Power ရွိမလား။ ဒါအားၿပိဳင္တာပဲ။ အခုဟာက ခြင္သစ္ပဲ။ ဒီေတာ့ New Paradigm, New Language ပဲ။ ဒီေတာ့ အတိတ္က မဆီေလ်ာ္ေတာ့ဘူး ထင္တယ္။ ဒီေတာ့ အနာဂတ္ကို ပံုေဖာ္ႏိုင္ဖို႔ပဲ အေရးႀကီးတယ္။
Voice : လက္ရွိ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာကို ဘယ္လိုျမင္သလဲ။ ဘယ္လိုေျဖရွင္းႏိုင္မယ္လို႔ သံုးသပ္မိပါသလဲ။
MSS : ဒါကို ေျဖရွင္းႏိုင္တာ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပါလီမန္ပဲ။ တျခား Forum က မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ Theory အရ ေျပာရရင္ ေဒါင္လိုက္နဲ႔ အလ်ားလိုက္ ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳး ခြဲၾကည့္ရမယ္။ ေဒါင္လိုက္ဆိုတာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရး၊ လူမႈေရး၊ သမိုင္း စတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ စံႏႈန္း ေတြကို အေျခခံတယ္။ အလ်ားလိုက္ဆိုတာ လူတန္းစား၊ ဝင္ေငြ၊ ပညာအဆင့္အတန္း၊ ၿမိဳ႕ျပနဲ႔ ေက်းလက္ အလုပ္အကိုင္ အမ်ိဳးအစား စတဲ့ စီးပြားေရး လူမႈေရး အလႊာကို ဆိုတာ။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆိုတာ ဒီႏွစ္ခုကို Dialougue လုပ္ဖို႔ တည္ေဆာက္တာ။ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးေရး အမ်ိဳးသားေရးေတြဆိုတာ အျပင္မွာ ေျပာလို႔မရဘူး။ လႊတ္ေတာ္မွာ ေျဖရွင္းရမွာ။ လူမ်ိဳးစု၊ လူတန္းစား ျပႆနာေတြကို လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ေျဖရွင္းႏို္င္ရမယ္။ ဒါမ်ိဳး ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္ အလားအလာ ရွိတယ္လို႔ ငါ ယူဆတယ္။ ဒါက ေမးလို႔သာ ေျပာရတယ္။ ငါတို႔က တကယ့္ လက္ေတြ႕ အခန္းက႑မွာ ကုန္ေနၿပီ။ ပစ္ၿပီးသား က်ည္ခြံေတြ ဘာမွ အသံုးမက်ေတာ့ဘူး။ အခုဟာက New Generation ကုိ Shape လုပ္ရမွာ။ ကိုယ္ပါဖို႔ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။
Voice း The Waves ထဲမွာ ဆရာ ေရးထားတာက တစ္ခုရွိတယ္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက တပ္နဲ႔ အစိုးရ ခြဲလုိ႔ မရဘူး ေပါင္းရမယ္ဆုိတာေလ။
MSS း ဟုတ္တယ္ေလ။ အခုဟာက Military နဲ႔ Deal လုပ္ရမွာ။ မႏူးမနပ္ေတြ ၈၈ တုန္းက ေတာ္ေတာ္ ထိန္းခဲ့ရတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ႏုိ္င္ရင္ပဲ ခ်က္ခ်င္း အာဏာ ရေတာ့မယ္ ထင္ၿပီး Antimilitary လုိ႔ ေအာ္ၾကျပဳၾကနဲ႔ ဒါေတြမွားတာပဲ။ သူ႔ရဲ႕ Role ကုိ အသိအမွတ္ ျပဳရမယ္။ သူနဲ႔ Deal လုပ္ရမယ္ဆိုတာ အစကတည္းက ငါေျပာေနတာ။ အခုပဲ အသိ တစ္ေယာက္က ေပးလို႔ ရထားတာ ဆင္ျမဴရယ္ဟန္တင္တန္ရဲ႕ Soldier and State ဆိုတဲ့ စာအုပ္ထြက္ေနၿပီ။ အရပ္ဘက္နဲ႔ စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးက ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ရွိတယ္။ အခုမွ သူတို႔က သီအိုရီ ထုတ္တာ။ ဒါကို ငါတို႔က လက္ေတြ႕ ႀကံဳခဲ့ရတယ္။ သီအိုရီ မထုတ္လို႔သာပဲ။ ဒီေတာ့ Total Negative သြားလို႔ မရဘူး။
Voice : တစ္ခ်ိဳ႕က ေထာက္ျပတယ္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲက ပါတီေတြမ်ားၿပီး အလုပ္မျဖစ္ခဲ့ဘူးေပါ့။ အခုလည္း ဒါမ်ိဳး ျဖစ္လာႏိုင္ မလားေပါ့။
MSS : ဒါက လက္ရွိ Structure Limitation ကို မသိလို႔ေျပာတာ။ အခုက စစ္တပ္က Guardian Role ယူထားတာ။ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းလည္း ယူတယ္။ Guardian of the States, Guardian of the Democracy ရယ္။ Double Guardian ယူထားတာ။ ပါတီေတြမ်ားလည္း ေရြးေကာက္ပြဲက စစ္ထုတ္သြားမွာပဲ။ ၁၉၉၀ တုန္းက ဘယ္သူမွ Manipulate မရိွဘူး။ Raw ပဲ။ အခုက Manipulate လုပ္လာႏိုင္တယ္။ လူထုရဲ႕ သေဘာထားကို Mold လုပ္လာႏိုင္တယ္။ ဒီေနရာမွာ တခ်ိဳ႕က Potential ထက္ အကန္႔အသတ္ကို ၾကည့္ရမယ္။ Live ကို ရွာေဖြ ႏိုင္မွ Clever Policy ဆန္မွာ၊ ေရွးေဟာင္းႏိုင္ငံေရး အယူအဆေတြနဲ႔ ၾကည့္လို႔မရဘူး။ အခု ျဖစ္ေနတာနဲ႔ ေခတ္ေဟာင္း ႏိုင္ငံေရးနဲ႔က Relevant မျဖစ္ဘူး။
Voice : ႏိုင္ငံေရး ပံုစံသစ္က အေကာင္းျဖစ္လာႏိုင္မလား။ အဆိုးဘက္ကို ေရာက္သြားႏိုင္မလား။
MSS : I can't predict . ဒါက အေရးႀကီးတဲ့ ေမးခြန္းပဲ။ စနစ္သစ္နဲ႔ သြားမယ့္ ႏိုင္ငံေရးက ဘယ္ေလာက္ ခိုင္မယ္ ဆိုတာ မေျပာ ႏိုင္ဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ သံုးမ်ိဳး ေျပာင္းသြားၿပီ။ ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီ၊ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္၊ အခု စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ ေနာက္ဆံုး အခုႀကံဳရမယ့္ဟာက Democracy (လမ္းၫႊန္ခံ ဒီမိုကေရစီေပါ့)။ ဘယ္ေလာက္ ခံမလဲဆိုတာက လူေတြ၊ ဖြဲ႕စည္းပံု ဆြဲတဲ့ လူေတြက ဘုရားမဟုတ္ဘူး။ ကံေပၚလည္း မူတည္ေသးတယ္။
Voice : ဒီေနရာမွာ ပါဝင္တဲ့ Player ေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကလည္း အေရးပါမယ္ ထင္တယ္။
MSS : မွန္တယ္။ Player ေတြေပၚ မူတည္တယ္။ သူတို႔က Flexible ျဖစ္ဖို႔လိုတယ္။ Bargain and Deal ပဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီး ေပၚလာမယ့္ လႊတ္ေတာ္က Engagement Forum ပဲ။ ဒီ Forum က အေပးအယူ လုပ္ဖို႔ ေစ့စပ္ဖို႔ေပ့ါ။ ဒီ Forum တစ္ခုပဲ ရွိသင့္တယ္။ က်န္တဲ့ Political Action ေတြ ရပ္သင့္တယ္ ထင္တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ လႊတ္ေတာ္ ေပၚလာရင္ ပါလီမန္ Politic တစ္မ်ိဳးပဲ ျဖစ္သင့္တယ္။ က်န္တာေတြ ေပ်ာက္သင့္တယ္။ ယွဥ္တြဲ ေနရင္ေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ကံၾကမၼာက ဆိုးသြားႏိုင္တယ္။ ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ပံုစံသစ္က ေကာင္းမလား၊ ဆိုးမလား ဆိုတာ က်န္တဲ့ Political Action ေတြ တြဲေနဦးမလား၊ မတြဲေနဘူးလား ဆိုတဲ့ အေပၚ မူတည္တယ္။
Voice : ႏိုင္ငံေရးသမား တခ်ိဳ႕နဲ႔ လူငယ္တခ်ိဳ႕ရဲ႕ အယူအဆေတြက Revolution ဆိုတာ ေသြးစြန္းရမယ္ေပါ့။ ဒီအယူအဆအေပၚ ဆရာ ဘယ္လို သေဘာရပါသလဲ။
MSS : ဒါေတြ ၾကားဖူးတာ ၾကာၿပီ။ ျမန္မာျပည္ ႏိုင္ငံေရးမွာ သံုးခ်က္ သတိထားရမယ္။ တစ္အခ်က္က ေလႀကီးမိုးႀကီး သမားေတြ၊ ဒီလို လူမ်ိဳးေတြ မေပၚဖို႔ လိုတယ္။ အခုက အစြန္းေရာက္ ဝါဒေတြ က်ဆံုးေနတဲ့ အခ်ိန္ပဲ။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ၿပိဳလဲတာ ဒါပဲ။ ျဖဳတ္၊ ထုတ္၊ သတ္ ေတြ ဘာေတြနဲ႔ လုပ္ကုန္ၾကတာ။ ဒီလို လူမ်ိဳးေတြက Honesty မရွိဘူး။ ႏိုင္ငံေရးက Emotion အေျခခံ လို႔ မရဘူး။ Logic နဲ႔ Reality ပဲ။ အသည္းမာမွရမယ္။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးက Hypocracy (သူေတာ္ေကာင္း ေယာင္ေဆာင္တာ) အေျပာတစ္မ်ိဳး၊ အလုပ္တစ္မ်ိဳး သမားေတြ။ ေနာက္ဆံုး တစ္မ်ိဳးက လူပိန္းႀကိဳက္ ေလွ်ာက္ေျပာေနၾကတာ။ ဒါကို သတိထား ရမယ္။ အခုဟာက Emotion ထက္ Intellectual ျဖစ္ၾကဖို႔ လိုတယ္။ အႀကံပိုင္း ဉာဏ္ပိုင္းနဲ႔ ေလးေလးနက္နက္ စဥ္းစားၿပီး သြားဖို႔လိုတယ္။
Voice : ဘာေျပာစရာမ်ား က်န္ေသးသလဲ ဆရာ။
MSS : ေရြးေကာက္ပြဲ ဘာညာဆိုတာကေတာ့ ငါတို႔က အျပင္ေဝဖန္ သံုးသပ္သူပဲ။ ကိုယ္တိုင္ Player မဟုတ္ဘူး။ အခု ႏိုင္ငံေရး ေဆာင္းပါးေတြ ေရးတယ္ဆိုတာ ႏိုင္ငံေရးသမားမို႔ ေရးတာ မဟုတ္ဘူး။ Columnist တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ေရးတာ။ ဘယ္ Issue ကိုမဆို ေရးတာပါ။
ေက်ာ္ဆန္းမင္း
(ဇူလိုင္လ ၆ ရက္ေန႕ထုတ္ Voice ဂ်ာနယ္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ဆရာေမာင္စူးစမ္းနဲ႕ ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းခန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိ္င္ငံေရး စနစ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ျဖတ္သန္းခဲ့၊ ကိုယ္တုိင္လည္း ပါ၀င္ခဲ့။ ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာလည္း အေရြးခံခဲ့ရတဲ့ ဆရာ ေမာင္စူးစမ္းက သူ႕အေတြ႕ အႀကံဳမ်ားကို အေျခခံၿပီး ေျပာထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးသမား တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ မဟုတ္ဘဲ စာေရးဆရာ တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ား အတြက္ ရည္ရြယ္ ေျဖၾကားခ်က္မ်ားဟာ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ေကာင္းတာမို႔ ျဖန္႔ေ၀ေပး လိုက္ပါတယ္။)
Voice : ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ နီးလာတာနဲ႔ အမွ် အဖြဲ႕အစည္း တခ်ိဳ႕ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြ ေတြ႕ေနရပါတယ္။ ဒီအေပၚ ဆရာ့အေနနဲ႔ ဘယ္လို သံုးသပ္မိပါသလဲ။
MSS : အခုဟာက Line up မေပၚေသးဘူး။ သူတို႔က Line up ေခၚတာေပါ့။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ထြက္လာမွ အေကာင္အထည္ ေပၚလာမွာ။ အခုဟာက shadow ေတြပဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒေပၚမွ အေကာင္အထည္ ေပၚလာမွာပဲ။ သို႔ေသာ္လည္း Incumbency ဆိုတာ ရွိတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆိုတာက တျခားႏိုင္ငံ ေတြမွာလည္း အာဏာရပါတီနဲ႔ တျခား ၿပိဳင္ဘက္ ပါတီနဲ႔ ၿပိဳင္တာ။ အခုဟာက Incumbency ထင္ထင္ ရွားရွား မေပၚေသးဘူး။ အေကာင္အထည္ နဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ ေပၚဖို႔က ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ေပၚလာမွ ေပၚလာမွာ။
Voice : ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ၊ ပါတီဖြဲ႕စည္းပံု ဥပေဒေတြ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမယ့္ရက္ေတြ မထုတ္ျပန္ေသးတဲ့ အေပၚမွာ ဆရာ့ အေနနဲ႔ ဘယ္လို ျမင္ပါသလဲ။
MISS : ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒတို႔ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမယ့္ရက္တို႔ ဆိုတာ အာဏာရ ပါတီရဲ႕ ဝွက္ဖဲပဲ။ သူ႔ဝွက္ဖဲ ဘယ္အခ်ိန္ ခ်ျပမလဲ ဆိုတာ မသိေသးဘူး။ သူတို႔လည္း တြက္မွာေပါ့။ ဒါက ဒီမွာတင္ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံတိုင္းရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲ ေတြမွာ ဘယ္အခ်ိန္ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမလဲ ဆိုတာ ဝွက္ဖဲပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဒီမွာက ပံုစံက် စဥ္းစားလို႔ မရဘူး။ ပံုစံက် Teoretically စဥ္းစားရင္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒတို႔၊ ပါတီစည္း႐ုံးခြင့္ တို႔ကို ေျခာက္လေလာက္ အခ်ိန္ေပးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီမွာက ဘယ္ေလာက္ ေပးမယ္ မသိရေသးဘူး။ ပါတီဖြဲ႕ဖို႔တို႔ ဘာတို႔ညာတို႔ ဆိုတာထက္ အခုဟာက အာဏာရ ပါတီ ဆိုတာ ဘယ္ပံုစံနဲ႔ ေပၚလာမလဲ မသိေသးသလို အာဏာရ အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ ၿပိဳင္မယ့္ ပါတီေတြကလည္း ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ ေပၚလာမလဲဆိုတာ မသိေသးဘူး။
Voice : ခုက်င္းပမယ့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကို ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ခ်ိန္ဆၾကည့္ၾကတာမ်ိဳးေတြ ၾကားေန ေတြ႕ေနရတယ္။ ဆရာ့အေနနဲ႔ေကာ ဒီအေပၚ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။
Mss : ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲက ၁၉၈၈ ရဲ႕ Response ပဲ။ ၈၈ အေရးအခင္းမွာ အာဏာ သိမ္းေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစာေမာင္က ထိန္းသိမ္းေရး မိ္န္႔ခြန္း ေျပာတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ေပးမယ္။ ေနာက္ ပါတီဖြဲ႕ ေပးမယ္ေပါ့။ အဲဒီအခ်ိန္က တပ္မေတာ္က ၾကားေန သက္သက္ပဲ။ တကယ္လည္း သန္႔ရွင္းပါတယ္။ ကိုယ္တို႔ဆို ရြာေတြ စည္း႐ုံးေရး ဆင္းတယ္။ ရြာေတြမွာ ဘယ္အဖြဲ႕ အစည္းမွ မရွိေသးဘူး။ တို႔ လွည္းကူးဘက္ေရာက္တယ္။ ေရာက္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ေပးမယ့္ Sponsor က ဘာမွ ဝင္မစြက္ဘူး။ ၾကည့္ပဲ ၾကည့္ေနတာ။ တို႔နဲ႔ တ.စ.ည အၿပိဳင္ေပါ့။ တ.စ.ညက ျမန္မာ့ ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ တစ္ျဖစ္လဲ ဆိုေတာ့ ၿပိဳလဲၿပီးကာစ ထေထာင္တာ ဆိုေတာ့ Disadvantages ရွိတယ္။ တို႔က Newly Born Force နဲ႔ သြက္သြက္ လက္လက္ လုပ္ႏိုင္ေတာ့ တုိ႔သာသြားတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ရြာေတြမွာက ဘယ္အဖြဲ႕အစည္းမွ မရွိသလို တပ္ကလည္း စည္းကမ္း နည္းနည္း သတ္မွတ္တာက လြဲလို႔ တားလား၊ ဆီးလား မလုပ္ဘူး။ ေဟာေျပာရင္ လူ ၅၀ ထက္ မပိုရဘူး ဆိုတာမ်ိဳး ေလာက္ပဲ ရွိတာ။ အဲဒီေတာ့ ၁၉၉၀ တုန္းက ေရြးေကာက္ပြဲက တပ္က ၾကားေန သက္သက္ပဲ။ သန္႔သန္႔ ရွင္းရွင္း လုပ္ေပးခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္း ရလဒ္ကေတာ့ တစ္ပိုင္းေပါ့။ အခုဟာက ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ကနဲ႔ မတူဘူး။ အခုဟာက အေျခခံဥပေဒ ေပၚလာၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွ ျဖစ္လာတာ။ ခြင္သစ္၊ Player အသစ္။ ဘာျဖစ္မလဲ ဆိုတာ မသိေသးဘူး။ ၁၉၉၀ နဲ႔ မတူတဲ့အတြက္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ရင္ မွားမွာပဲ။
Voice : ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လတ္တေလာ အယူအဆႏွစ္မ်ိဳးထြက္ေနတယ္။ သေဘာထား ႏွစ္မ်ိဳးေပါ့။ တစ္မ်ိဳးက ေရြးေကာက္ပြဲကို လက္ခံမယ္၊ အေျပာင္းအလဲကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ရယူမယ္ေပါ့။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးက ရာႏႈန္းျပည့့္မွ မရရင္ လံုးဝ လက္မခံဘူးေပါ့။ ဒီအေပၚမွာ ဆရာ့သေဘာထားက။
MSS : တို႔ေရးေနတဲ့ ေဆာင္းပါးေတြမွာ အၿမဲတမ္း ေျပာေနတာ ဒါပဲ။ အစက ျပန္စမယ္ဆိုတာ စိတ္ကူးယဥ္တာ။ ႏိုင္ငံေရး ဆိုတာ စိတ္ကူးယဥ္လို႔ မရဘူး။ လက္ရွိ Political Equation မွာ ဘယ္သူက Dictate လုပ္ေနတာလဲ။ ဒါသိဖို႔ လိုတယ္။ ႏိုင္ငံေရး သူငယ္နာမစင္တဲ့၊ ကႀကီးခေခြး သမားေတြ ေတြးသလို ေတြးလို႔ မရဘူးဆိုတာ အေကာင္အထည္ကေန စရတာ။ ကိုယ္လုပ္ခ်င္တာ လုပ္လို႔မရဘူး။ တစ္ခါလာရင္ ျပန္ Review လုပ္ပါလို႔ UN က ၾကားဝင္ေပးပါလို႔ ဒါေတြပဲ။ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ Question of Force ေနာ္။ အင္အားကို ၾကည့္ရတာ။ Force ေတာင္မွ Institutional Force။ ကိုယ့္ Capacity ကို ကုိယ္တြက္ရတာ ကုိယ္ဘယ္ေလာက္ လုပ္ႏိုင္လဲ။ ဘယ္ေလာက္ စည္း႐ုံးႏိုင္မလဲ။ ဒါကို တြက္ရတာ။ Rhetoric ေလႀကီး၊ မိုးႀကီး ေျပာတာေလာက္ေတာ့ လူတိုင္းလုပ္လို႔ ရတာပဲ။ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ လက္ေတြ႕ ကိုယ္ဘယ္ေလာက္ စြမ္းလဲဆိုတာ ၾကည့္တာ။ တပ္မေတာ္က Sponsor လုပ္တဲ့ Constitution ။ သူတို႔လုပ္ေပးတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ။ ဒါက အရွိတရားပဲ။ ဒါကိုလက္ခံၿပီး ဝင္ၾက လုပ္ၾကရမွာပဲ။ ကိုယ့္ပုံစံနဲ႔ ကုိယ့္ဟာနဲ႔ လုပ္ရမွာ။ ဒီေခတ္မွာ စိတ္ကူးယဥ္လို႔ မရဘူး။ ကုိယ့္အတြက္ အခြင့္အလမ္းက ဒီတစ္လမ္းပဲ ရွိတာ။
အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ဆိုတာ သိပ္ၿပီး စိတ္ကူးယဥ္လို႔ ရတာမဟုတ္ဘူး။ Value Politics လုပ္လို႔မရဘူး။ တရားတယ္။ မတရားဘူး။ ဘာျဖစ္တယ္။ ညာျဖစ္တယ္။ စံမီတယ္။ စံမမီဘူး။ ဒါေတြ စဥ္းစားလို႔ မရဘူး။ Reality နဲ႔ သြားရမွာ။ ပကတိ အေျခအေနကို ေလးေလး နက္နက္ သံုးသပ္၊ ဘာျဖစ္မယ္ဆိုတဲ့ အနာဂတ္ကို အမွန္နဲ႔ အနီးစပ္ဆံုး ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳတင္ ခန္႔မွန္း ႏိုင္ရမယ္။ ေျပာရရင္ ပညာပိုင္း သိပ္ဆန္လာၿပီ။ အရင္ကလို လြယ္လြယ္နဲ႔ ဟိုမဲထည့္ပါ၊ ဒီမဲထည့္ပါ စသျဖင့္ ဒါမ်ိဳးေလာက္နဲ႔ မရဘူး။ အခုဟာက ခြင္သစ္။ တျခား ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး အေတြ႕အႀကံဳေတြနဲ႔ Compare လုပ္လို႔ မရသလို။ ႏိုင္ငံေရး သိပၸံပညာရွင္ ေတြရဲ႕ အဆိုအမိန္႔ေတြနဲ႔ ကိုက္ရင္လည္း အံကိုက္မွာ မဟုတ္ဘူး။ သူ႔အရပ္နဲ႔ သူ႔ဇာတ္ပဲ။ Local Narrative ေပါ့။ ဒီေနရာမွာ Grand Narrative ေတြနဲ႔ ေျပာလို႔၊ တြက္လို႔မရဘူး။
Voice : ႏိုင္ငံေရးသမားေဟာင္း တစ္ဦးက ေျပာဖူးတယ္။ သိန္းေဖျမင့္တို႔ တုန္းကလည္း ဒီလိုပဲ အေပ်ာ့ဆြဲနဲ႔ သြားဖို႔ လုပ္ၾကေသးတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ မရတာဘဲ အဖတ္တင္တယ္။ ဘာမွ မထူးပါဘူး။ အခုလည္း အေပ်ာ့ဆြဲသမားေတြ သြားမွာပဲလို႔ ေျပာဖူးတယ္။
MSS : ငါကေတာ့ ဒုန္းဒုန္းခ်ပဲ။ အတိတ္ကို မၾကည့္ဘူး။ ျမန္မာျပည္ ႏိုင္ငံေရး သမိုင္းရဲ႕ အတိတ္ ျဖစ္စဥ္ေတြက အသံုးဝင္တဲ့ လမ္းၫႊန္မႈ မဟုတ္ႏိုင္ဘူး။ အနာဂတ္ကို ၾကည့္ႏိုင္တာ Analytical Power ပဲ။ ေရွ႕ ဘာျဖစ္ႏိုင္မလဲ ဆိုတာ တြက္ႏိုင္တာ ဒါပဲ။ အတိတ္ကိုေမွ်ာ္ ျပန္ၾကည့္ၿပီး အတိတ္က ျဖစ္ရပ္ေတြ ျဖစ္စဥ္ေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးကို ဆက္သြားမလား။ အခု Given (ေပးခ်က္)၊ အေျခခံဥပေဒ ရွိထားတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲကို စစ္တပ္က Sponsor လုပ္တယ္။ ဒါ အရွိတရားပဲ။ ဘယ္လို အင္အားစုေတြက ဘယ္လိုျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဘယ္သူက ဘယ္အတန္းကေန Shape လုပ္မလဲ။ ဒီေနရာမွာ Shape လုပ္ႏိုင္တာ သံုးခုရွိတယ္။ အရင္တုန္းက Ideology ေခၚတာေပ့ါ။ သေဘာတရားေတြေပ့ါ။ အရင္တုန္းက လက္ဝဲ သေဘာတရား၊ လက္ယာ သေဘာတရား စသျဖင့္ ကြန္ျမဴနစ္တို႔၊ ဆိုရွယ္လစ္တို႔ စသျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ လႊမ္းမိုးခဲ့တယ္။ အခုလာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲ မွာေတာ့ ဒါ မဆီေလ်ာ္ေတာ့ဘူး။ ဒါ Shape မလုပ္ဘူး။ Ideology ရွာဖို႔ မလိုဘူး။ အတိတ္ ျပန္ၾကည့္ေနဖို႔ မလိုဘူး။ ႏွစ္ခုပဲ ရွိတယ္။ လက္ရွိ အေျခအေနကို ေသေသခ်ာခ်ာ သံုးသပ္ၿပီး အနာဂတ္ အလားအလာကို အမွန္နဲ႔ အနီးစပ္ဆံုး ျဖစ္ေအာင္ ခန္႔မွန္းႏိုင္ရမယ္။ Deeper Analysis of Reality and Better Prediction of Future ျဖစ္သြားၿပီ။ ျဖစ္လာတဲ့ အျဖစ္ အပ်က္ေတြ ေနာက္ကို ေမွ်ာလိုက္တာ၊ အျဖစ္အပ်က္ေတြေနာက္ ေနာက္ၿမီးဆြဲ လိုက္သြားတာေပါ့။ လက္ငုပ္နဲ႔ မရေတာ့ဘူး။ လက္ငုပ္ဆိုတာ အရင္ သိၿပီးသားဟာေတြ ေက်ာင္းတုန္းက ဟာေတြေပါ့။ မရေတာ့ဘူး။ ဒါေတြ ေအာက္သြားမွာပဲ။
ဒုတိယက တိုင္းသူ ျပည္သားေတြရဲ႕ ေန႔စဥ္ဘဝ Micro Politic ေပါ့။ ဒါက အေရးပါလာတယ္။ အဲဒီေတာ့ Grand Narrative ေတြ Grand Value ေတြက ေအာက္သြားၿပီ။ ဒီလာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ Policy ေတြ Strategy ေတြ စသျဖင့္ ႀကီးႀကီး က်ယ္က်ယ္ ခမ္းခမ္း နားနားေတြ ျဖစ္ဖို႔မလိုဘူး။ လက္ေတြ႕ဘဝနဲ႔ ဟပ္တဲ့ဟာေတြ ျဖစ္ဖို႔လိုတယ္။ ဒါကတစ္ခ်က္။ ဒုတိယ တစ္ခ်က္က အစိုးရ လုပ္တာ အသိအမွတ္ျပဳရမယ္။ Infrastructure Base Policy Program ပါမွ ဆီေလ်ာ္မွာ။ အိပ္မက္မက္ၿပီး Ideal ေတြနဲ႔ ေလွ်ာက္ေျပာလို႔ မရဘူး။ လက္ေတြ႕ဘဝနဲ႔ အရွိတရားေပၚမွာ မူတည္ေျပာရမွာ။ အရင္က Validity ေတြ Logic ေတြေပၚမွာ စဥ္းစားတာ။ Idea တစ္ခုေပၚရင္ ခိုင္လံုလား၊ မခိုင္လံုလား။ လက္ေတြ႕ ဆီေလ်ာ္လား။ ဒီအေပၚမွာ စဥ္းစားတာ အခု Validity ကို မၾကည့္ဘူး။ အေျခအေနနဲ႔ ဆက္စပ္လား၊ ဆီေလ်ာ္လား၊ မဆီေလ်ာ္လားကို ၾကည့္တာ။
ေနာက္လူထုကို ပညာေပးဖို႔ ဘာဖို႔ ညာဖို႔ ဆိုတာေတြက Theory Type ေတြပဲ။ လက္ေတြ႕မွာ လူထုက ပံုသြင္းခံရတာ။ လူထုကို ဘယ္ေလာက္ Manipulate လုပ္တယ္ဆိုတဲ့ စကားလံုးပဲ။ ႏိုင္ငံေရး ပါတီေတြကပဲ Manipulation Power ရွိမလား။ အႏိုင္ရပါတီကပဲ Manipulation Power ရွိမလား။ ဒါအားၿပိဳင္တာပဲ။ အခုဟာက ခြင္သစ္ပဲ။ ဒီေတာ့ New Paradigm, New Language ပဲ။ ဒီေတာ့ အတိတ္က မဆီေလ်ာ္ေတာ့ဘူး ထင္တယ္။ ဒီေတာ့ အနာဂတ္ကို ပံုေဖာ္ႏိုင္ဖို႔ပဲ အေရးႀကီးတယ္။
Voice : လက္ရွိ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာကို ဘယ္လိုျမင္သလဲ။ ဘယ္လိုေျဖရွင္းႏိုင္မယ္လို႔ သံုးသပ္မိပါသလဲ။
MSS : ဒါကို ေျဖရွင္းႏိုင္တာ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပါလီမန္ပဲ။ တျခား Forum က မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ Theory အရ ေျပာရရင္ ေဒါင္လိုက္နဲ႔ အလ်ားလိုက္ ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳး ခြဲၾကည့္ရမယ္။ ေဒါင္လိုက္ဆိုတာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရး၊ လူမႈေရး၊ သမိုင္း စတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ စံႏႈန္း ေတြကို အေျခခံတယ္။ အလ်ားလိုက္ဆိုတာ လူတန္းစား၊ ဝင္ေငြ၊ ပညာအဆင့္အတန္း၊ ၿမိဳ႕ျပနဲ႔ ေက်းလက္ အလုပ္အကိုင္ အမ်ိဳးအစား စတဲ့ စီးပြားေရး လူမႈေရး အလႊာကို ဆိုတာ။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆိုတာ ဒီႏွစ္ခုကို Dialougue လုပ္ဖို႔ တည္ေဆာက္တာ။ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးေရး အမ်ိဳးသားေရးေတြဆိုတာ အျပင္မွာ ေျပာလို႔မရဘူး။ လႊတ္ေတာ္မွာ ေျဖရွင္းရမွာ။ လူမ်ိဳးစု၊ လူတန္းစား ျပႆနာေတြကို လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ေျဖရွင္းႏို္င္ရမယ္။ ဒါမ်ိဳး ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္ အလားအလာ ရွိတယ္လို႔ ငါ ယူဆတယ္။ ဒါက ေမးလို႔သာ ေျပာရတယ္။ ငါတို႔က တကယ့္ လက္ေတြ႕ အခန္းက႑မွာ ကုန္ေနၿပီ။ ပစ္ၿပီးသား က်ည္ခြံေတြ ဘာမွ အသံုးမက်ေတာ့ဘူး။ အခုဟာက New Generation ကုိ Shape လုပ္ရမွာ။ ကိုယ္ပါဖို႔ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။
Voice း The Waves ထဲမွာ ဆရာ ေရးထားတာက တစ္ခုရွိတယ္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက တပ္နဲ႔ အစိုးရ ခြဲလုိ႔ မရဘူး ေပါင္းရမယ္ဆုိတာေလ။
MSS း ဟုတ္တယ္ေလ။ အခုဟာက Military နဲ႔ Deal လုပ္ရမွာ။ မႏူးမနပ္ေတြ ၈၈ တုန္းက ေတာ္ေတာ္ ထိန္းခဲ့ရတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ႏုိ္င္ရင္ပဲ ခ်က္ခ်င္း အာဏာ ရေတာ့မယ္ ထင္ၿပီး Antimilitary လုိ႔ ေအာ္ၾကျပဳၾကနဲ႔ ဒါေတြမွားတာပဲ။ သူ႔ရဲ႕ Role ကုိ အသိအမွတ္ ျပဳရမယ္။ သူနဲ႔ Deal လုပ္ရမယ္ဆိုတာ အစကတည္းက ငါေျပာေနတာ။ အခုပဲ အသိ တစ္ေယာက္က ေပးလို႔ ရထားတာ ဆင္ျမဴရယ္ဟန္တင္တန္ရဲ႕ Soldier and State ဆိုတဲ့ စာအုပ္ထြက္ေနၿပီ။ အရပ္ဘက္နဲ႔ စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးက ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ရွိတယ္။ အခုမွ သူတို႔က သီအိုရီ ထုတ္တာ။ ဒါကို ငါတို႔က လက္ေတြ႕ ႀကံဳခဲ့ရတယ္။ သီအိုရီ မထုတ္လို႔သာပဲ။ ဒီေတာ့ Total Negative သြားလို႔ မရဘူး။
Voice : တစ္ခ်ိဳ႕က ေထာက္ျပတယ္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲက ပါတီေတြမ်ားၿပီး အလုပ္မျဖစ္ခဲ့ဘူးေပါ့။ အခုလည္း ဒါမ်ိဳး ျဖစ္လာႏိုင္ မလားေပါ့။
MSS : ဒါက လက္ရွိ Structure Limitation ကို မသိလို႔ေျပာတာ။ အခုက စစ္တပ္က Guardian Role ယူထားတာ။ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းလည္း ယူတယ္။ Guardian of the States, Guardian of the Democracy ရယ္။ Double Guardian ယူထားတာ။ ပါတီေတြမ်ားလည္း ေရြးေကာက္ပြဲက စစ္ထုတ္သြားမွာပဲ။ ၁၉၉၀ တုန္းက ဘယ္သူမွ Manipulate မရိွဘူး။ Raw ပဲ။ အခုက Manipulate လုပ္လာႏိုင္တယ္။ လူထုရဲ႕ သေဘာထားကို Mold လုပ္လာႏိုင္တယ္။ ဒီေနရာမွာ တခ်ိဳ႕က Potential ထက္ အကန္႔အသတ္ကို ၾကည့္ရမယ္။ Live ကို ရွာေဖြ ႏိုင္မွ Clever Policy ဆန္မွာ၊ ေရွးေဟာင္းႏိုင္ငံေရး အယူအဆေတြနဲ႔ ၾကည့္လို႔မရဘူး။ အခု ျဖစ္ေနတာနဲ႔ ေခတ္ေဟာင္း ႏိုင္ငံေရးနဲ႔က Relevant မျဖစ္ဘူး။
Voice : ႏိုင္ငံေရး ပံုစံသစ္က အေကာင္းျဖစ္လာႏိုင္မလား။ အဆိုးဘက္ကို ေရာက္သြားႏိုင္မလား။
MSS : I can't predict . ဒါက အေရးႀကီးတဲ့ ေမးခြန္းပဲ။ စနစ္သစ္နဲ႔ သြားမယ့္ ႏိုင္ငံေရးက ဘယ္ေလာက္ ခိုင္မယ္ ဆိုတာ မေျပာ ႏိုင္ဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ သံုးမ်ိဳး ေျပာင္းသြားၿပီ။ ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီ၊ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္၊ အခု စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ ေနာက္ဆံုး အခုႀကံဳရမယ့္ဟာက Democracy (လမ္းၫႊန္ခံ ဒီမိုကေရစီေပါ့)။ ဘယ္ေလာက္ ခံမလဲဆိုတာက လူေတြ၊ ဖြဲ႕စည္းပံု ဆြဲတဲ့ လူေတြက ဘုရားမဟုတ္ဘူး။ ကံေပၚလည္း မူတည္ေသးတယ္။
Voice : ဒီေနရာမွာ ပါဝင္တဲ့ Player ေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကလည္း အေရးပါမယ္ ထင္တယ္။
MSS : မွန္တယ္။ Player ေတြေပၚ မူတည္တယ္။ သူတို႔က Flexible ျဖစ္ဖို႔လိုတယ္။ Bargain and Deal ပဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီး ေပၚလာမယ့္ လႊတ္ေတာ္က Engagement Forum ပဲ။ ဒီ Forum က အေပးအယူ လုပ္ဖို႔ ေစ့စပ္ဖို႔ေပ့ါ။ ဒီ Forum တစ္ခုပဲ ရွိသင့္တယ္။ က်န္တဲ့ Political Action ေတြ ရပ္သင့္တယ္ ထင္တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ လႊတ္ေတာ္ ေပၚလာရင္ ပါလီမန္ Politic တစ္မ်ိဳးပဲ ျဖစ္သင့္တယ္။ က်န္တာေတြ ေပ်ာက္သင့္တယ္။ ယွဥ္တြဲ ေနရင္ေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ကံၾကမၼာက ဆိုးသြားႏိုင္တယ္။ ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ပံုစံသစ္က ေကာင္းမလား၊ ဆိုးမလား ဆိုတာ က်န္တဲ့ Political Action ေတြ တြဲေနဦးမလား၊ မတြဲေနဘူးလား ဆိုတဲ့ အေပၚ မူတည္တယ္။
Voice : ႏိုင္ငံေရးသမား တခ်ိဳ႕နဲ႔ လူငယ္တခ်ိဳ႕ရဲ႕ အယူအဆေတြက Revolution ဆိုတာ ေသြးစြန္းရမယ္ေပါ့။ ဒီအယူအဆအေပၚ ဆရာ ဘယ္လို သေဘာရပါသလဲ။
MSS : ဒါေတြ ၾကားဖူးတာ ၾကာၿပီ။ ျမန္မာျပည္ ႏိုင္ငံေရးမွာ သံုးခ်က္ သတိထားရမယ္။ တစ္အခ်က္က ေလႀကီးမိုးႀကီး သမားေတြ၊ ဒီလို လူမ်ိဳးေတြ မေပၚဖို႔ လိုတယ္။ အခုက အစြန္းေရာက္ ဝါဒေတြ က်ဆံုးေနတဲ့ အခ်ိန္ပဲ။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ၿပိဳလဲတာ ဒါပဲ။ ျဖဳတ္၊ ထုတ္၊ သတ္ ေတြ ဘာေတြနဲ႔ လုပ္ကုန္ၾကတာ။ ဒီလို လူမ်ိဳးေတြက Honesty မရွိဘူး။ ႏိုင္ငံေရးက Emotion အေျခခံ လို႔ မရဘူး။ Logic နဲ႔ Reality ပဲ။ အသည္းမာမွရမယ္။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးက Hypocracy (သူေတာ္ေကာင္း ေယာင္ေဆာင္တာ) အေျပာတစ္မ်ိဳး၊ အလုပ္တစ္မ်ိဳး သမားေတြ။ ေနာက္ဆံုး တစ္မ်ိဳးက လူပိန္းႀကိဳက္ ေလွ်ာက္ေျပာေနၾကတာ။ ဒါကို သတိထား ရမယ္။ အခုဟာက Emotion ထက္ Intellectual ျဖစ္ၾကဖို႔ လိုတယ္။ အႀကံပိုင္း ဉာဏ္ပိုင္းနဲ႔ ေလးေလးနက္နက္ စဥ္းစားၿပီး သြားဖို႔လိုတယ္။
Voice : ဘာေျပာစရာမ်ား က်န္ေသးသလဲ ဆရာ။
MSS : ေရြးေကာက္ပြဲ ဘာညာဆိုတာကေတာ့ ငါတို႔က အျပင္ေဝဖန္ သံုးသပ္သူပဲ။ ကိုယ္တိုင္ Player မဟုတ္ဘူး။ အခု ႏိုင္ငံေရး ေဆာင္းပါးေတြ ေရးတယ္ဆိုတာ ႏိုင္ငံေရးသမားမို႔ ေရးတာ မဟုတ္ဘူး။ Columnist တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ေရးတာ။ ဘယ္ Issue ကိုမဆို ေရးတာပါ။
ေက်ာ္ဆန္းမင္း
(ဇူလိုင္လ ၆ ရက္ေန႕ထုတ္ Voice ဂ်ာနယ္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ဆရာေမာင္စူးစမ္းနဲ႕ ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းခန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိ္င္ငံေရး စနစ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ျဖတ္သန္းခဲ့၊ ကိုယ္တုိင္လည္း ပါ၀င္ခဲ့။ ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာလည္း အေရြးခံခဲ့ရတဲ့ ဆရာ ေမာင္စူးစမ္းက သူ႕အေတြ႕ အႀကံဳမ်ားကို အေျခခံၿပီး ေျပာထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးသမား တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ မဟုတ္ဘဲ စာေရးဆရာ တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ား အတြက္ ရည္ရြယ္ ေျဖၾကားခ်က္မ်ားဟာ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ေကာင္းတာမို႔ ျဖန္႔ေ၀ေပး လိုက္ပါတယ္။)
Voice : ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ နီးလာတာနဲ႔ အမွ် အဖြဲ႕အစည္း တခ်ိဳ႕ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြ ေတြ႕ေနရပါတယ္။ ဒီအေပၚ ဆရာ့အေနနဲ႔ ဘယ္လို သံုးသပ္မိပါသလဲ။
MSS : အခုဟာက Line up မေပၚေသးဘူး။ သူတို႔က Line up ေခၚတာေပါ့။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ထြက္လာမွ အေကာင္အထည္ ေပၚလာမွာ။ အခုဟာက shadow ေတြပဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒေပၚမွ အေကာင္အထည္ ေပၚလာမွာပဲ။ သို႔ေသာ္လည္း Incumbency ဆိုတာ ရွိတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆိုတာက တျခားႏိုင္ငံ ေတြမွာလည္း အာဏာရပါတီနဲ႔ တျခား ၿပိဳင္ဘက္ ပါတီနဲ႔ ၿပိဳင္တာ။ အခုဟာက Incumbency ထင္ထင္ ရွားရွား မေပၚေသးဘူး။ အေကာင္အထည္ နဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ ေပၚဖို႔က ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ေပၚလာမွ ေပၚလာမွာ။
Voice : ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ၊ ပါတီဖြဲ႕စည္းပံု ဥပေဒေတြ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမယ့္ရက္ေတြ မထုတ္ျပန္ေသးတဲ့ အေပၚမွာ ဆရာ့ အေနနဲ႔ ဘယ္လို ျမင္ပါသလဲ။
MISS : ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒတို႔ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမယ့္ရက္တို႔ ဆိုတာ အာဏာရ ပါတီရဲ႕ ဝွက္ဖဲပဲ။ သူ႔ဝွက္ဖဲ ဘယ္အခ်ိန္ ခ်ျပမလဲ ဆိုတာ မသိေသးဘူး။ သူတို႔လည္း တြက္မွာေပါ့။ ဒါက ဒီမွာတင္ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံတိုင္းရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲ ေတြမွာ ဘယ္အခ်ိန္ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမလဲ ဆိုတာ ဝွက္ဖဲပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဒီမွာက ပံုစံက် စဥ္းစားလို႔ မရဘူး။ ပံုစံက် Teoretically စဥ္းစားရင္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒတို႔၊ ပါတီစည္း႐ုံးခြင့္ တို႔ကို ေျခာက္လေလာက္ အခ်ိန္ေပးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီမွာက ဘယ္ေလာက္ ေပးမယ္ မသိရေသးဘူး။ ပါတီဖြဲ႕ဖို႔တို႔ ဘာတို႔ညာတို႔ ဆိုတာထက္ အခုဟာက အာဏာရ ပါတီ ဆိုတာ ဘယ္ပံုစံနဲ႔ ေပၚလာမလဲ မသိေသးသလို အာဏာရ အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ ၿပိဳင္မယ့္ ပါတီေတြကလည္း ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ ေပၚလာမလဲဆိုတာ မသိေသးဘူး။
Voice : ခုက်င္းပမယ့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကို ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ခ်ိန္ဆၾကည့္ၾကတာမ်ိဳးေတြ ၾကားေန ေတြ႕ေနရတယ္။ ဆရာ့အေနနဲ႔ေကာ ဒီအေပၚ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။
Mss : ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲက ၁၉၈၈ ရဲ႕ Response ပဲ။ ၈၈ အေရးအခင္းမွာ အာဏာ သိမ္းေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစာေမာင္က ထိန္းသိမ္းေရး မိ္န္႔ခြန္း ေျပာတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ေပးမယ္။ ေနာက္ ပါတီဖြဲ႕ ေပးမယ္ေပါ့။ အဲဒီအခ်ိန္က တပ္မေတာ္က ၾကားေန သက္သက္ပဲ။ တကယ္လည္း သန္႔ရွင္းပါတယ္။ ကိုယ္တို႔ဆို ရြာေတြ စည္း႐ုံးေရး ဆင္းတယ္။ ရြာေတြမွာ ဘယ္အဖြဲ႕ အစည္းမွ မရွိေသးဘူး။ တို႔ လွည္းကူးဘက္ေရာက္တယ္။ ေရာက္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ေပးမယ့္ Sponsor က ဘာမွ ဝင္မစြက္ဘူး။ ၾကည့္ပဲ ၾကည့္ေနတာ။ တို႔နဲ႔ တ.စ.ည အၿပိဳင္ေပါ့။ တ.စ.ညက ျမန္မာ့ ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ တစ္ျဖစ္လဲ ဆိုေတာ့ ၿပိဳလဲၿပီးကာစ ထေထာင္တာ ဆိုေတာ့ Disadvantages ရွိတယ္။ တို႔က Newly Born Force နဲ႔ သြက္သြက္ လက္လက္ လုပ္ႏိုင္ေတာ့ တုိ႔သာသြားတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ရြာေတြမွာက ဘယ္အဖြဲ႕အစည္းမွ မရွိသလို တပ္ကလည္း စည္းကမ္း နည္းနည္း သတ္မွတ္တာက လြဲလို႔ တားလား၊ ဆီးလား မလုပ္ဘူး။ ေဟာေျပာရင္ လူ ၅၀ ထက္ မပိုရဘူး ဆိုတာမ်ိဳး ေလာက္ပဲ ရွိတာ။ အဲဒီေတာ့ ၁၉၉၀ တုန္းက ေရြးေကာက္ပြဲက တပ္က ၾကားေန သက္သက္ပဲ။ သန္႔သန္႔ ရွင္းရွင္း လုပ္ေပးခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္း ရလဒ္ကေတာ့ တစ္ပိုင္းေပါ့။ အခုဟာက ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ကနဲ႔ မတူဘူး။ အခုဟာက အေျခခံဥပေဒ ေပၚလာၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွ ျဖစ္လာတာ။ ခြင္သစ္၊ Player အသစ္။ ဘာျဖစ္မလဲ ဆိုတာ မသိေသးဘူး။ ၁၉၉၀ နဲ႔ မတူတဲ့အတြက္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ရင္ မွားမွာပဲ။
Voice : ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လတ္တေလာ အယူအဆႏွစ္မ်ိဳးထြက္ေနတယ္။ သေဘာထား ႏွစ္မ်ိဳးေပါ့။ တစ္မ်ိဳးက ေရြးေကာက္ပြဲကို လက္ခံမယ္၊ အေျပာင္းအလဲကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ရယူမယ္ေပါ့။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးက ရာႏႈန္းျပည့့္မွ မရရင္ လံုးဝ လက္မခံဘူးေပါ့။ ဒီအေပၚမွာ ဆရာ့သေဘာထားက။
MSS : တို႔ေရးေနတဲ့ ေဆာင္းပါးေတြမွာ အၿမဲတမ္း ေျပာေနတာ ဒါပဲ။ အစက ျပန္စမယ္ဆိုတာ စိတ္ကူးယဥ္တာ။ ႏိုင္ငံေရး ဆိုတာ စိတ္ကူးယဥ္လို႔ မရဘူး။ လက္ရွိ Political Equation မွာ ဘယ္သူက Dictate လုပ္ေနတာလဲ။ ဒါသိဖို႔ လိုတယ္။ ႏိုင္ငံေရး သူငယ္နာမစင္တဲ့၊ ကႀကီးခေခြး သမားေတြ ေတြးသလို ေတြးလို႔ မရဘူးဆိုတာ အေကာင္အထည္ကေန စရတာ။ ကိုယ္လုပ္ခ်င္တာ လုပ္လို႔မရဘူး။ တစ္ခါလာရင္ ျပန္ Review လုပ္ပါလို႔ UN က ၾကားဝင္ေပးပါလို႔ ဒါေတြပဲ။ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ Question of Force ေနာ္။ အင္အားကို ၾကည့္ရတာ။ Force ေတာင္မွ Institutional Force။ ကိုယ့္ Capacity ကို ကုိယ္တြက္ရတာ ကုိယ္ဘယ္ေလာက္ လုပ္ႏိုင္လဲ။ ဘယ္ေလာက္ စည္း႐ုံးႏိုင္မလဲ။ ဒါကို တြက္ရတာ။ Rhetoric ေလႀကီး၊ မိုးႀကီး ေျပာတာေလာက္ေတာ့ လူတိုင္းလုပ္လို႔ ရတာပဲ။ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ လက္ေတြ႕ ကိုယ္ဘယ္ေလာက္ စြမ္းလဲဆိုတာ ၾကည့္တာ။ တပ္မေတာ္က Sponsor လုပ္တဲ့ Constitution ။ သူတို႔လုပ္ေပးတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ။ ဒါက အရွိတရားပဲ။ ဒါကိုလက္ခံၿပီး ဝင္ၾက လုပ္ၾကရမွာပဲ။ ကိုယ့္ပုံစံနဲ႔ ကုိယ့္ဟာနဲ႔ လုပ္ရမွာ။ ဒီေခတ္မွာ စိတ္ကူးယဥ္လို႔ မရဘူး။ ကုိယ့္အတြက္ အခြင့္အလမ္းက ဒီတစ္လမ္းပဲ ရွိတာ။
အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ဆိုတာ သိပ္ၿပီး စိတ္ကူးယဥ္လို႔ ရတာမဟုတ္ဘူး။ Value Politics လုပ္လို႔မရဘူး။ တရားတယ္။ မတရားဘူး။ ဘာျဖစ္တယ္။ ညာျဖစ္တယ္။ စံမီတယ္။ စံမမီဘူး။ ဒါေတြ စဥ္းစားလို႔ မရဘူး။ Reality နဲ႔ သြားရမွာ။ ပကတိ အေျခအေနကို ေလးေလး နက္နက္ သံုးသပ္၊ ဘာျဖစ္မယ္ဆိုတဲ့ အနာဂတ္ကို အမွန္နဲ႔ အနီးစပ္ဆံုး ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳတင္ ခန္႔မွန္း ႏိုင္ရမယ္။ ေျပာရရင္ ပညာပိုင္း သိပ္ဆန္လာၿပီ။ အရင္ကလို လြယ္လြယ္နဲ႔ ဟိုမဲထည့္ပါ၊ ဒီမဲထည့္ပါ စသျဖင့္ ဒါမ်ိဳးေလာက္နဲ႔ မရဘူး။ အခုဟာက ခြင္သစ္။ တျခား ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး အေတြ႕အႀကံဳေတြနဲ႔ Compare လုပ္လို႔ မရသလို။ ႏိုင္ငံေရး သိပၸံပညာရွင္ ေတြရဲ႕ အဆိုအမိန္႔ေတြနဲ႔ ကိုက္ရင္လည္း အံကိုက္မွာ မဟုတ္ဘူး။ သူ႔အရပ္နဲ႔ သူ႔ဇာတ္ပဲ။ Local Narrative ေပါ့။ ဒီေနရာမွာ Grand Narrative ေတြနဲ႔ ေျပာလို႔၊ တြက္လို႔မရဘူး။
Voice : ႏိုင္ငံေရးသမားေဟာင္း တစ္ဦးက ေျပာဖူးတယ္။ သိန္းေဖျမင့္တို႔ တုန္းကလည္း ဒီလိုပဲ အေပ်ာ့ဆြဲနဲ႔ သြားဖို႔ လုပ္ၾကေသးတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ မရတာဘဲ အဖတ္တင္တယ္။ ဘာမွ မထူးပါဘူး။ အခုလည္း အေပ်ာ့ဆြဲသမားေတြ သြားမွာပဲလို႔ ေျပာဖူးတယ္။
MSS : ငါကေတာ့ ဒုန္းဒုန္းခ်ပဲ။ အတိတ္ကို မၾကည့္ဘူး။ ျမန္မာျပည္ ႏိုင္ငံေရး သမိုင္းရဲ႕ အတိတ္ ျဖစ္စဥ္ေတြက အသံုးဝင္တဲ့ လမ္းၫႊန္မႈ မဟုတ္ႏိုင္ဘူး။ အနာဂတ္ကို ၾကည့္ႏိုင္တာ Analytical Power ပဲ။ ေရွ႕ ဘာျဖစ္ႏိုင္မလဲ ဆိုတာ တြက္ႏိုင္တာ ဒါပဲ။ အတိတ္ကိုေမွ်ာ္ ျပန္ၾကည့္ၿပီး အတိတ္က ျဖစ္ရပ္ေတြ ျဖစ္စဥ္ေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးကို ဆက္သြားမလား။ အခု Given (ေပးခ်က္)၊ အေျခခံဥပေဒ ရွိထားတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲကို စစ္တပ္က Sponsor လုပ္တယ္။ ဒါ အရွိတရားပဲ။ ဘယ္လို အင္အားစုေတြက ဘယ္လိုျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဘယ္သူက ဘယ္အတန္းကေန Shape လုပ္မလဲ။ ဒီေနရာမွာ Shape လုပ္ႏိုင္တာ သံုးခုရွိတယ္။ အရင္တုန္းက Ideology ေခၚတာေပ့ါ။ သေဘာတရားေတြေပ့ါ။ အရင္တုန္းက လက္ဝဲ သေဘာတရား၊ လက္ယာ သေဘာတရား စသျဖင့္ ကြန္ျမဴနစ္တို႔၊ ဆိုရွယ္လစ္တို႔ စသျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ လႊမ္းမိုးခဲ့တယ္။ အခုလာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲ မွာေတာ့ ဒါ မဆီေလ်ာ္ေတာ့ဘူး။ ဒါ Shape မလုပ္ဘူး။ Ideology ရွာဖို႔ မလိုဘူး။ အတိတ္ ျပန္ၾကည့္ေနဖို႔ မလိုဘူး။ ႏွစ္ခုပဲ ရွိတယ္။ လက္ရွိ အေျခအေနကို ေသေသခ်ာခ်ာ သံုးသပ္ၿပီး အနာဂတ္ အလားအလာကို အမွန္နဲ႔ အနီးစပ္ဆံုး ျဖစ္ေအာင္ ခန္႔မွန္းႏိုင္ရမယ္။ Deeper Analysis of Reality and Better Prediction of Future ျဖစ္သြားၿပီ။ ျဖစ္လာတဲ့ အျဖစ္ အပ်က္ေတြ ေနာက္ကို ေမွ်ာလိုက္တာ၊ အျဖစ္အပ်က္ေတြေနာက္ ေနာက္ၿမီးဆြဲ လိုက္သြားတာေပါ့။ လက္ငုပ္နဲ႔ မရေတာ့ဘူး။ လက္ငုပ္ဆိုတာ အရင္ သိၿပီးသားဟာေတြ ေက်ာင္းတုန္းက ဟာေတြေပါ့။ မရေတာ့ဘူး။ ဒါေတြ ေအာက္သြားမွာပဲ။
ဒုတိယက တိုင္းသူ ျပည္သားေတြရဲ႕ ေန႔စဥ္ဘဝ Micro Politic ေပါ့။ ဒါက အေရးပါလာတယ္။ အဲဒီေတာ့ Grand Narrative ေတြ Grand Value ေတြက ေအာက္သြားၿပီ။ ဒီလာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ Policy ေတြ Strategy ေတြ စသျဖင့္ ႀကီးႀကီး က်ယ္က်ယ္ ခမ္းခမ္း နားနားေတြ ျဖစ္ဖို႔မလိုဘူး။ လက္ေတြ႕ဘဝနဲ႔ ဟပ္တဲ့ဟာေတြ ျဖစ္ဖို႔လိုတယ္။ ဒါကတစ္ခ်က္။ ဒုတိယ တစ္ခ်က္က အစိုးရ လုပ္တာ အသိအမွတ္ျပဳရမယ္။ Infrastructure Base Policy Program ပါမွ ဆီေလ်ာ္မွာ။ အိပ္မက္မက္ၿပီး Ideal ေတြနဲ႔ ေလွ်ာက္ေျပာလို႔ မရဘူး။ လက္ေတြ႕ဘဝနဲ႔ အရွိတရားေပၚမွာ မူတည္ေျပာရမွာ။ အရင္က Validity ေတြ Logic ေတြေပၚမွာ စဥ္းစားတာ။ Idea တစ္ခုေပၚရင္ ခိုင္လံုလား၊ မခိုင္လံုလား။ လက္ေတြ႕ ဆီေလ်ာ္လား။ ဒီအေပၚမွာ စဥ္းစားတာ အခု Validity ကို မၾကည့္ဘူး။ အေျခအေနနဲ႔ ဆက္စပ္လား၊ ဆီေလ်ာ္လား၊ မဆီေလ်ာ္လားကို ၾကည့္တာ။
ေနာက္လူထုကို ပညာေပးဖို႔ ဘာဖို႔ ညာဖို႔ ဆိုတာေတြက Theory Type ေတြပဲ။ လက္ေတြ႕မွာ လူထုက ပံုသြင္းခံရတာ။ လူထုကို ဘယ္ေလာက္ Manipulate လုပ္တယ္ဆိုတဲ့ စကားလံုးပဲ။ ႏိုင္ငံေရး ပါတီေတြကပဲ Manipulation Power ရွိမလား။ အႏိုင္ရပါတီကပဲ Manipulation Power ရွိမလား။ ဒါအားၿပိဳင္တာပဲ။ အခုဟာက ခြင္သစ္ပဲ။ ဒီေတာ့ New Paradigm, New Language ပဲ။ ဒီေတာ့ အတိတ္က မဆီေလ်ာ္ေတာ့ဘူး ထင္တယ္။ ဒီေတာ့ အနာဂတ္ကို ပံုေဖာ္ႏိုင္ဖို႔ပဲ အေရးႀကီးတယ္။
Voice : လက္ရွိ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာကို ဘယ္လိုျမင္သလဲ။ ဘယ္လိုေျဖရွင္းႏိုင္မယ္လို႔ သံုးသပ္မိပါသလဲ။
MSS : ဒါကို ေျဖရွင္းႏိုင္တာ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပါလီမန္ပဲ။ တျခား Forum က မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ Theory အရ ေျပာရရင္ ေဒါင္လိုက္နဲ႔ အလ်ားလိုက္ ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳး ခြဲၾကည့္ရမယ္။ ေဒါင္လိုက္ဆိုတာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရး၊ လူမႈေရး၊ သမိုင္း စတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ စံႏႈန္း ေတြကို အေျခခံတယ္။ အလ်ားလိုက္ဆိုတာ လူတန္းစား၊ ဝင္ေငြ၊ ပညာအဆင့္အတန္း၊ ၿမိဳ႕ျပနဲ႔ ေက်းလက္ အလုပ္အကိုင္ အမ်ိဳးအစား စတဲ့ စီးပြားေရး လူမႈေရး အလႊာကို ဆိုတာ။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆိုတာ ဒီႏွစ္ခုကို Dialougue လုပ္ဖို႔ တည္ေဆာက္တာ။ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးေရး အမ်ိဳးသားေရးေတြဆိုတာ အျပင္မွာ ေျပာလို႔မရဘူး။ လႊတ္ေတာ္မွာ ေျဖရွင္းရမွာ။ လူမ်ိဳးစု၊ လူတန္းစား ျပႆနာေတြကို လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ေျဖရွင္းႏို္င္ရမယ္။ ဒါမ်ိဳး ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္ အလားအလာ ရွိတယ္လို႔ ငါ ယူဆတယ္။ ဒါက ေမးလို႔သာ ေျပာရတယ္။ ငါတို႔က တကယ့္ လက္ေတြ႕ အခန္းက႑မွာ ကုန္ေနၿပီ။ ပစ္ၿပီးသား က်ည္ခြံေတြ ဘာမွ အသံုးမက်ေတာ့ဘူး။ အခုဟာက New Generation ကုိ Shape လုပ္ရမွာ။ ကိုယ္ပါဖို႔ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။
Voice း The Waves ထဲမွာ ဆရာ ေရးထားတာက တစ္ခုရွိတယ္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက တပ္နဲ႔ အစိုးရ ခြဲလုိ႔ မရဘူး ေပါင္းရမယ္ဆုိတာေလ။
MSS း ဟုတ္တယ္ေလ။ အခုဟာက Military နဲ႔ Deal လုပ္ရမွာ။ မႏူးမနပ္ေတြ ၈၈ တုန္းက ေတာ္ေတာ္ ထိန္းခဲ့ရတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ႏုိ္င္ရင္ပဲ ခ်က္ခ်င္း အာဏာ ရေတာ့မယ္ ထင္ၿပီး Antimilitary လုိ႔ ေအာ္ၾကျပဳၾကနဲ႔ ဒါေတြမွားတာပဲ။ သူ႔ရဲ႕ Role ကုိ အသိအမွတ္ ျပဳရမယ္။ သူနဲ႔ Deal လုပ္ရမယ္ဆိုတာ အစကတည္းက ငါေျပာေနတာ။ အခုပဲ အသိ တစ္ေယာက္က ေပးလို႔ ရထားတာ ဆင္ျမဴရယ္ဟန္တင္တန္ရဲ႕ Soldier and State ဆိုတဲ့ စာအုပ္ထြက္ေနၿပီ။ အရပ္ဘက္နဲ႔ စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးက ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ရွိတယ္။ အခုမွ သူတို႔က သီအိုရီ ထုတ္တာ။ ဒါကို ငါတို႔က လက္ေတြ႕ ႀကံဳခဲ့ရတယ္။ သီအိုရီ မထုတ္လို႔သာပဲ။ ဒီေတာ့ Total Negative သြားလို႔ မရဘူး။
Voice : တစ္ခ်ိဳ႕က ေထာက္ျပတယ္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲက ပါတီေတြမ်ားၿပီး အလုပ္မျဖစ္ခဲ့ဘူးေပါ့။ အခုလည္း ဒါမ်ိဳး ျဖစ္လာႏိုင္ မလားေပါ့။
MSS : ဒါက လက္ရွိ Structure Limitation ကို မသိလို႔ေျပာတာ။ အခုက စစ္တပ္က Guardian Role ယူထားတာ။ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းလည္း ယူတယ္။ Guardian of the States, Guardian of the Democracy ရယ္။ Double Guardian ယူထားတာ။ ပါတီေတြမ်ားလည္း ေရြးေကာက္ပြဲက စစ္ထုတ္သြားမွာပဲ။ ၁၉၉၀ တုန္းက ဘယ္သူမွ Manipulate မရိွဘူး။ Raw ပဲ။ အခုက Manipulate လုပ္လာႏိုင္တယ္။ လူထုရဲ႕ သေဘာထားကို Mold လုပ္လာႏိုင္တယ္။ ဒီေနရာမွာ တခ်ိဳ႕က Potential ထက္ အကန္႔အသတ္ကို ၾကည့္ရမယ္။ Live ကို ရွာေဖြ ႏိုင္မွ Clever Policy ဆန္မွာ၊ ေရွးေဟာင္းႏိုင္ငံေရး အယူအဆေတြနဲ႔ ၾကည့္လို႔မရဘူး။ အခု ျဖစ္ေနတာနဲ႔ ေခတ္ေဟာင္း ႏိုင္ငံေရးနဲ႔က Relevant မျဖစ္ဘူး။
Voice : ႏိုင္ငံေရး ပံုစံသစ္က အေကာင္းျဖစ္လာႏိုင္မလား။ အဆိုးဘက္ကို ေရာက္သြားႏိုင္မလား။
MSS : I can't predict . ဒါက အေရးႀကီးတဲ့ ေမးခြန္းပဲ။ စနစ္သစ္နဲ႔ သြားမယ့္ ႏိုင္ငံေရးက ဘယ္ေလာက္ ခိုင္မယ္ ဆိုတာ မေျပာ ႏိုင္ဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ သံုးမ်ိဳး ေျပာင္းသြားၿပီ။ ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီ၊ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္၊ အခု စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ ေနာက္ဆံုး အခုႀကံဳရမယ့္ဟာက Democracy (လမ္းၫႊန္ခံ ဒီမိုကေရစီေပါ့)။ ဘယ္ေလာက္ ခံမလဲဆိုတာက လူေတြ၊ ဖြဲ႕စည္းပံု ဆြဲတဲ့ လူေတြက ဘုရားမဟုတ္ဘူး။ ကံေပၚလည္း မူတည္ေသးတယ္။
Voice : ဒီေနရာမွာ ပါဝင္တဲ့ Player ေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကလည္း အေရးပါမယ္ ထင္တယ္။
MSS : မွန္တယ္။ Player ေတြေပၚ မူတည္တယ္။ သူတို႔က Flexible ျဖစ္ဖို႔လိုတယ္။ Bargain and Deal ပဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီး ေပၚလာမယ့္ လႊတ္ေတာ္က Engagement Forum ပဲ။ ဒီ Forum က အေပးအယူ လုပ္ဖို႔ ေစ့စပ္ဖို႔ေပ့ါ။ ဒီ Forum တစ္ခုပဲ ရွိသင့္တယ္။ က်န္တဲ့ Political Action ေတြ ရပ္သင့္တယ္ ထင္တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ လႊတ္ေတာ္ ေပၚလာရင္ ပါလီမန္ Politic တစ္မ်ိဳးပဲ ျဖစ္သင့္တယ္။ က်န္တာေတြ ေပ်ာက္သင့္တယ္။ ယွဥ္တြဲ ေနရင္ေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ကံၾကမၼာက ဆိုးသြားႏိုင္တယ္။ ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ပံုစံသစ္က ေကာင္းမလား၊ ဆိုးမလား ဆိုတာ က်န္တဲ့ Political Action ေတြ တြဲေနဦးမလား၊ မတြဲေနဘူးလား ဆိုတဲ့ အေပၚ မူတည္တယ္။
Voice : ႏိုင္ငံေရးသမား တခ်ိဳ႕နဲ႔ လူငယ္တခ်ိဳ႕ရဲ႕ အယူအဆေတြက Revolution ဆိုတာ ေသြးစြန္းရမယ္ေပါ့။ ဒီအယူအဆအေပၚ ဆရာ ဘယ္လို သေဘာရပါသလဲ။
MSS : ဒါေတြ ၾကားဖူးတာ ၾကာၿပီ။ ျမန္မာျပည္ ႏိုင္ငံေရးမွာ သံုးခ်က္ သတိထားရမယ္။ တစ္အခ်က္က ေလႀကီးမိုးႀကီး သမားေတြ၊ ဒီလို လူမ်ိဳးေတြ မေပၚဖို႔ လိုတယ္။ အခုက အစြန္းေရာက္ ဝါဒေတြ က်ဆံုးေနတဲ့ အခ်ိန္ပဲ။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ၿပိဳလဲတာ ဒါပဲ။ ျဖဳတ္၊ ထုတ္၊ သတ္ ေတြ ဘာေတြနဲ႔ လုပ္ကုန္ၾကတာ။ ဒီလို လူမ်ိဳးေတြက Honesty မရွိဘူး။ ႏိုင္ငံေရးက Emotion အေျခခံ လို႔ မရဘူး။ Logic နဲ႔ Reality ပဲ။ အသည္းမာမွရမယ္။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးက Hypocracy (သူေတာ္ေကာင္း ေယာင္ေဆာင္တာ) အေျပာတစ္မ်ိဳး၊ အလုပ္တစ္မ်ိဳး သမားေတြ။ ေနာက္ဆံုး တစ္မ်ိဳးက လူပိန္းႀကိဳက္ ေလွ်ာက္ေျပာေနၾကတာ။ ဒါကို သတိထား ရမယ္။ အခုဟာက Emotion ထက္ Intellectual ျဖစ္ၾကဖို႔ လိုတယ္။ အႀကံပိုင္း ဉာဏ္ပိုင္းနဲ႔ ေလးေလးနက္နက္ စဥ္းစားၿပီး သြားဖို႔လိုတယ္။
Voice : ဘာေျပာစရာမ်ား က်န္ေသးသလဲ ဆရာ။
MSS : ေရြးေကာက္ပြဲ ဘာညာဆိုတာကေတာ့ ငါတို႔က အျပင္ေဝဖန္ သံုးသပ္သူပဲ။ ကိုယ္တိုင္ Player မဟုတ္ဘူး။ အခု ႏိုင္ငံေရး ေဆာင္းပါးေတြ ေရးတယ္ဆိုတာ ႏိုင္ငံေရးသမားမို႔ ေရးတာ မဟုတ္ဘူး။ Columnist တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ေရးတာ။ ဘယ္ Issue ကိုမဆို ေရးတာပါ။
ေက်ာ္ဆန္းမင္း
(ဇူလိုင္လ ၆ ရက္ေန႕ထုတ္ Voice ဂ်ာနယ္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ဆရာေမာင္စူးစမ္းနဲ႕ ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းခန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိ္င္ငံေရး စနစ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ျဖတ္သန္းခဲ့၊ ကိုယ္တုိင္လည္း ပါ၀င္ခဲ့။ ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာလည္း အေရြးခံခဲ့ရတဲ့ ဆရာ ေမာင္စူးစမ္းက သူ႕အေတြ႕ အႀကံဳမ်ားကို အေျခခံၿပီး ေျပာထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးသမား တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ မဟုတ္ဘဲ စာေရးဆရာ တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ား အတြက္ ရည္ရြယ္ ေျဖၾကားခ်က္မ်ားဟာ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ေကာင္းတာမို႔ ျဖန္႔ေ၀ေပး လိုက္ပါတယ္။)
Voice : ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ နီးလာတာနဲ႔ အမွ် အဖြဲ႕အစည္း တခ်ိဳ႕ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြ ေတြ႕ေနရပါတယ္။ ဒီအေပၚ ဆရာ့အေနနဲ႔ ဘယ္လို သံုးသပ္မိပါသလဲ။
MSS : အခုဟာက Line up မေပၚေသးဘူး။ သူတို႔က Line up ေခၚတာေပါ့။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ထြက္လာမွ အေကာင္အထည္ ေပၚလာမွာ။ အခုဟာက shadow ေတြပဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒေပၚမွ အေကာင္အထည္ ေပၚလာမွာပဲ။ သို႔ေသာ္လည္း Incumbency ဆိုတာ ရွိတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆိုတာက တျခားႏိုင္ငံ ေတြမွာလည္း အာဏာရပါတီနဲ႔ တျခား ၿပိဳင္ဘက္ ပါတီနဲ႔ ၿပိဳင္တာ။ အခုဟာက Incumbency ထင္ထင္ ရွားရွား မေပၚေသးဘူး။ အေကာင္အထည္ နဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ ေပၚဖို႔က ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ေပၚလာမွ ေပၚလာမွာ။
Voice : ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ၊ ပါတီဖြဲ႕စည္းပံု ဥပေဒေတြ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမယ့္ရက္ေတြ မထုတ္ျပန္ေသးတဲ့ အေပၚမွာ ဆရာ့ အေနနဲ႔ ဘယ္လို ျမင္ပါသလဲ။
MISS : ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒတို႔ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမယ့္ရက္တို႔ ဆိုတာ အာဏာရ ပါတီရဲ႕ ဝွက္ဖဲပဲ။ သူ႔ဝွက္ဖဲ ဘယ္အခ်ိန္ ခ်ျပမလဲ ဆိုတာ မသိေသးဘူး။ သူတို႔လည္း တြက္မွာေပါ့။ ဒါက ဒီမွာတင္ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံတိုင္းရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲ ေတြမွာ ဘယ္အခ်ိန္ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမလဲ ဆိုတာ ဝွက္ဖဲပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဒီမွာက ပံုစံက် စဥ္းစားလို႔ မရဘူး။ ပံုစံက် Teoretically စဥ္းစားရင္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒတို႔၊ ပါတီစည္း႐ုံးခြင့္ တို႔ကို ေျခာက္လေလာက္ အခ်ိန္ေပးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီမွာက ဘယ္ေလာက္ ေပးမယ္ မသိရေသးဘူး။ ပါတီဖြဲ႕ဖို႔တို႔ ဘာတို႔ညာတို႔ ဆိုတာထက္ အခုဟာက အာဏာရ ပါတီ ဆိုတာ ဘယ္ပံုစံနဲ႔ ေပၚလာမလဲ မသိေသးသလို အာဏာရ အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ ၿပိဳင္မယ့္ ပါတီေတြကလည္း ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ ေပၚလာမလဲဆိုတာ မသိေသးဘူး။
Voice : ခုက်င္းပမယ့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကို ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ခ်ိန္ဆၾကည့္ၾကတာမ်ိဳးေတြ ၾကားေန ေတြ႕ေနရတယ္။ ဆရာ့အေနနဲ႔ေကာ ဒီအေပၚ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။
Mss : ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲက ၁၉၈၈ ရဲ႕ Response ပဲ။ ၈၈ အေရးအခင္းမွာ အာဏာ သိမ္းေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစာေမာင္က ထိန္းသိမ္းေရး မိ္န္႔ခြန္း ေျပာတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ေပးမယ္။ ေနာက္ ပါတီဖြဲ႕ ေပးမယ္ေပါ့။ အဲဒီအခ်ိန္က တပ္မေတာ္က ၾကားေန သက္သက္ပဲ။ တကယ္လည္း သန္႔ရွင္းပါတယ္။ ကိုယ္တို႔ဆို ရြာေတြ စည္း႐ုံးေရး ဆင္းတယ္။ ရြာေတြမွာ ဘယ္အဖြဲ႕ အစည္းမွ မရွိေသးဘူး။ တို႔ လွည္းကူးဘက္ေရာက္တယ္။ ေရာက္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ေပးမယ့္ Sponsor က ဘာမွ ဝင္မစြက္ဘူး။ ၾကည့္ပဲ ၾကည့္ေနတာ။ တို႔နဲ႔ တ.စ.ည အၿပိဳင္ေပါ့။ တ.စ.ညက ျမန္မာ့ ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ တစ္ျဖစ္လဲ ဆိုေတာ့ ၿပိဳလဲၿပီးကာစ ထေထာင္တာ ဆိုေတာ့ Disadvantages ရွိတယ္။ တို႔က Newly Born Force နဲ႔ သြက္သြက္ လက္လက္ လုပ္ႏိုင္ေတာ့ တုိ႔သာသြားတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ရြာေတြမွာက ဘယ္အဖြဲ႕အစည္းမွ မရွိသလို တပ္ကလည္း စည္းကမ္း နည္းနည္း သတ္မွတ္တာက လြဲလို႔ တားလား၊ ဆီးလား မလုပ္ဘူး။ ေဟာေျပာရင္ လူ ၅၀ ထက္ မပိုရဘူး ဆိုတာမ်ိဳး ေလာက္ပဲ ရွိတာ။ အဲဒီေတာ့ ၁၉၉၀ တုန္းက ေရြးေကာက္ပြဲက တပ္က ၾကားေန သက္သက္ပဲ။ သန္႔သန္႔ ရွင္းရွင္း လုပ္ေပးခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္း ရလဒ္ကေတာ့ တစ္ပိုင္းေပါ့။ အခုဟာက ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ကနဲ႔ မတူဘူး။ အခုဟာက အေျခခံဥပေဒ ေပၚလာၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွ ျဖစ္လာတာ။ ခြင္သစ္၊ Player အသစ္။ ဘာျဖစ္မလဲ ဆိုတာ မသိေသးဘူး။ ၁၉၉၀ နဲ႔ မတူတဲ့အတြက္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ရင္ မွားမွာပဲ။
Voice : ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လတ္တေလာ အယူအဆႏွစ္မ်ိဳးထြက္ေနတယ္။ သေဘာထား ႏွစ္မ်ိဳးေပါ့။ တစ္မ်ိဳးက ေရြးေကာက္ပြဲကို လက္ခံမယ္၊ အေျပာင္းအလဲကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ရယူမယ္ေပါ့။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးက ရာႏႈန္းျပည့့္မွ မရရင္ လံုးဝ လက္မခံဘူးေပါ့။ ဒီအေပၚမွာ ဆရာ့သေဘာထားက။
MSS : တို႔ေရးေနတဲ့ ေဆာင္းပါးေတြမွာ အၿမဲတမ္း ေျပာေနတာ ဒါပဲ။ အစက ျပန္စမယ္ဆိုတာ စိတ္ကူးယဥ္တာ။ ႏိုင္ငံေရး ဆိုတာ စိတ္ကူးယဥ္လို႔ မရဘူး။ လက္ရွိ Political Equation မွာ ဘယ္သူက Dictate လုပ္ေနတာလဲ။ ဒါသိဖို႔ လိုတယ္။ ႏိုင္ငံေရး သူငယ္နာမစင္တဲ့၊ ကႀကီးခေခြး သမားေတြ ေတြးသလို ေတြးလို႔ မရဘူးဆိုတာ အေကာင္အထည္ကေန စရတာ။ ကိုယ္လုပ္ခ်င္တာ လုပ္လို႔မရဘူး။ တစ္ခါလာရင္ ျပန္ Review လုပ္ပါလို႔ UN က ၾကားဝင္ေပးပါလို႔ ဒါေတြပဲ။ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ Question of Force ေနာ္။ အင္အားကို ၾကည့္ရတာ။ Force ေတာင္မွ Institutional Force။ ကိုယ့္ Capacity ကို ကုိယ္တြက္ရတာ ကုိယ္ဘယ္ေလာက္ လုပ္ႏိုင္လဲ။ ဘယ္ေလာက္ စည္း႐ုံးႏိုင္မလဲ။ ဒါကို တြက္ရတာ။ Rhetoric ေလႀကီး၊ မိုးႀကီး ေျပာတာေလာက္ေတာ့ လူတိုင္းလုပ္လို႔ ရတာပဲ။ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ လက္ေတြ႕ ကိုယ္ဘယ္ေလာက္ စြမ္းလဲဆိုတာ ၾကည့္တာ။ တပ္မေတာ္က Sponsor လုပ္တဲ့ Constitution ။ သူတို႔လုပ္ေပးတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ။ ဒါက အရွိတရားပဲ။ ဒါကိုလက္ခံၿပီး ဝင္ၾက လုပ္ၾကရမွာပဲ။ ကိုယ့္ပုံစံနဲ႔ ကုိယ့္ဟာနဲ႔ လုပ္ရမွာ။ ဒီေခတ္မွာ စိတ္ကူးယဥ္လို႔ မရဘူး။ ကုိယ့္အတြက္ အခြင့္အလမ္းက ဒီတစ္လမ္းပဲ ရွိတာ။
အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ဆိုတာ သိပ္ၿပီး စိတ္ကူးယဥ္လို႔ ရတာမဟုတ္ဘူး။ Value Politics လုပ္လို႔မရဘူး။ တရားတယ္။ မတရားဘူး။ ဘာျဖစ္တယ္။ ညာျဖစ္တယ္။ စံမီတယ္။ စံမမီဘူး။ ဒါေတြ စဥ္းစားလို႔ မရဘူး။ Reality နဲ႔ သြားရမွာ။ ပကတိ အေျခအေနကို ေလးေလး နက္နက္ သံုးသပ္၊ ဘာျဖစ္မယ္ဆိုတဲ့ အနာဂတ္ကို အမွန္နဲ႔ အနီးစပ္ဆံုး ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳတင္ ခန္႔မွန္း ႏိုင္ရမယ္။ ေျပာရရင္ ပညာပိုင္း သိပ္ဆန္လာၿပီ။ အရင္ကလို လြယ္လြယ္နဲ႔ ဟိုမဲထည့္ပါ၊ ဒီမဲထည့္ပါ စသျဖင့္ ဒါမ်ိဳးေလာက္နဲ႔ မရဘူး။ အခုဟာက ခြင္သစ္။ တျခား ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး အေတြ႕အႀကံဳေတြနဲ႔ Compare လုပ္လို႔ မရသလို။ ႏိုင္ငံေရး သိပၸံပညာရွင္ ေတြရဲ႕ အဆိုအမိန္႔ေတြနဲ႔ ကိုက္ရင္လည္း အံကိုက္မွာ မဟုတ္ဘူး။ သူ႔အရပ္နဲ႔ သူ႔ဇာတ္ပဲ။ Local Narrative ေပါ့။ ဒီေနရာမွာ Grand Narrative ေတြနဲ႔ ေျပာလို႔၊ တြက္လို႔မရဘူး။
Voice : ႏိုင္ငံေရးသမားေဟာင္း တစ္ဦးက ေျပာဖူးတယ္။ သိန္းေဖျမင့္တို႔ တုန္းကလည္း ဒီလိုပဲ အေပ်ာ့ဆြဲနဲ႔ သြားဖို႔ လုပ္ၾကေသးတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ မရတာဘဲ အဖတ္တင္တယ္။ ဘာမွ မထူးပါဘူး။ အခုလည္း အေပ်ာ့ဆြဲသမားေတြ သြားမွာပဲလို႔ ေျပာဖူးတယ္။
MSS : ငါကေတာ့ ဒုန္းဒုန္းခ်ပဲ။ အတိတ္ကို မၾကည့္ဘူး။ ျမန္မာျပည္ ႏိုင္ငံေရး သမိုင္းရဲ႕ အတိတ္ ျဖစ္စဥ္ေတြက အသံုးဝင္တဲ့ လမ္းၫႊန္မႈ မဟုတ္ႏိုင္ဘူး။ အနာဂတ္ကို ၾကည့္ႏိုင္တာ Analytical Power ပဲ။ ေရွ႕ ဘာျဖစ္ႏိုင္မလဲ ဆိုတာ တြက္ႏိုင္တာ ဒါပဲ။ အတိတ္ကိုေမွ်ာ္ ျပန္ၾကည့္ၿပီး အတိတ္က ျဖစ္ရပ္ေတြ ျဖစ္စဥ္ေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးကို ဆက္သြားမလား။ အခု Given (ေပးခ်က္)၊ အေျခခံဥပေဒ ရွိထားတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲကို စစ္တပ္က Sponsor လုပ္တယ္။ ဒါ အရွိတရားပဲ။ ဘယ္လို အင္အားစုေတြက ဘယ္လိုျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဘယ္သူက ဘယ္အတန္းကေန Shape လုပ္မလဲ။ ဒီေနရာမွာ Shape လုပ္ႏိုင္တာ သံုးခုရွိတယ္။ အရင္တုန္းက Ideology ေခၚတာေပ့ါ။ သေဘာတရားေတြေပ့ါ။ အရင္တုန္းက လက္ဝဲ သေဘာတရား၊ လက္ယာ သေဘာတရား စသျဖင့္ ကြန္ျမဴနစ္တို႔၊ ဆိုရွယ္လစ္တို႔ စသျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ လႊမ္းမိုးခဲ့တယ္။ အခုလာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲ မွာေတာ့ ဒါ မဆီေလ်ာ္ေတာ့ဘူး။ ဒါ Shape မလုပ္ဘူး။ Ideology ရွာဖို႔ မလိုဘူး။ အတိတ္ ျပန္ၾကည့္ေနဖို႔ မလိုဘူး။ ႏွစ္ခုပဲ ရွိတယ္။ လက္ရွိ အေျခအေနကို ေသေသခ်ာခ်ာ သံုးသပ္ၿပီး အနာဂတ္ အလားအလာကို အမွန္နဲ႔ အနီးစပ္ဆံုး ျဖစ္ေအာင္ ခန္႔မွန္းႏိုင္ရမယ္။ Deeper Analysis of Reality and Better Prediction of Future ျဖစ္သြားၿပီ။ ျဖစ္လာတဲ့ အျဖစ္ အပ်က္ေတြ ေနာက္ကို ေမွ်ာလိုက္တာ၊ အျဖစ္အပ်က္ေတြေနာက္ ေနာက္ၿမီးဆြဲ လိုက္သြားတာေပါ့။ လက္ငုပ္နဲ႔ မရေတာ့ဘူး။ လက္ငုပ္ဆိုတာ အရင္ သိၿပီးသားဟာေတြ ေက်ာင္းတုန္းက ဟာေတြေပါ့။ မရေတာ့ဘူး။ ဒါေတြ ေအာက္သြားမွာပဲ။
ဒုတိယက တိုင္းသူ ျပည္သားေတြရဲ႕ ေန႔စဥ္ဘဝ Micro Politic ေပါ့။ ဒါက အေရးပါလာတယ္။ အဲဒီေတာ့ Grand Narrative ေတြ Grand Value ေတြက ေအာက္သြားၿပီ။ ဒီလာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ Policy ေတြ Strategy ေတြ စသျဖင့္ ႀကီးႀကီး က်ယ္က်ယ္ ခမ္းခမ္း နားနားေတြ ျဖစ္ဖို႔မလိုဘူး။ လက္ေတြ႕ဘဝနဲ႔ ဟပ္တဲ့ဟာေတြ ျဖစ္ဖို႔လိုတယ္။ ဒါကတစ္ခ်က္။ ဒုတိယ တစ္ခ်က္က အစိုးရ လုပ္တာ အသိအမွတ္ျပဳရမယ္။ Infrastructure Base Policy Program ပါမွ ဆီေလ်ာ္မွာ။ အိပ္မက္မက္ၿပီး Ideal ေတြနဲ႔ ေလွ်ာက္ေျပာလို႔ မရဘူး။ လက္ေတြ႕ဘဝနဲ႔ အရွိတရားေပၚမွာ မူတည္ေျပာရမွာ။ အရင္က Validity ေတြ Logic ေတြေပၚမွာ စဥ္းစားတာ။ Idea တစ္ခုေပၚရင္ ခိုင္လံုလား၊ မခိုင္လံုလား။ လက္ေတြ႕ ဆီေလ်ာ္လား။ ဒီအေပၚမွာ စဥ္းစားတာ အခု Validity ကို မၾကည့္ဘူး။ အေျခအေနနဲ႔ ဆက္စပ္လား၊ ဆီေလ်ာ္လား၊ မဆီေလ်ာ္လားကို ၾကည့္တာ။
ေနာက္လူထုကို ပညာေပးဖို႔ ဘာဖို႔ ညာဖို႔ ဆိုတာေတြက Theory Type ေတြပဲ။ လက္ေတြ႕မွာ လူထုက ပံုသြင္းခံရတာ။ လူထုကို ဘယ္ေလာက္ Manipulate လုပ္တယ္ဆိုတဲ့ စကားလံုးပဲ။ ႏိုင္ငံေရး ပါတီေတြကပဲ Manipulation Power ရွိမလား။ အႏိုင္ရပါတီကပဲ Manipulation Power ရွိမလား။ ဒါအားၿပိဳင္တာပဲ။ အခုဟာက ခြင္သစ္ပဲ။ ဒီေတာ့ New Paradigm, New Language ပဲ။ ဒီေတာ့ အတိတ္က မဆီေလ်ာ္ေတာ့ဘူး ထင္တယ္။ ဒီေတာ့ အနာဂတ္ကို ပံုေဖာ္ႏိုင္ဖို႔ပဲ အေရးႀကီးတယ္။
Voice : လက္ရွိ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာကို ဘယ္လိုျမင္သလဲ။ ဘယ္လိုေျဖရွင္းႏိုင္မယ္လို႔ သံုးသပ္မိပါသလဲ။
MSS : ဒါကို ေျဖရွင္းႏိုင္တာ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပါလီမန္ပဲ။ တျခား Forum က မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ Theory အရ ေျပာရရင္ ေဒါင္လိုက္နဲ႔ အလ်ားလိုက္ ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳး ခြဲၾကည့္ရမယ္။ ေဒါင္လိုက္ဆိုတာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရး၊ လူမႈေရး၊ သမိုင္း စတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ စံႏႈန္း ေတြကို အေျခခံတယ္။ အလ်ားလိုက္ဆိုတာ လူတန္းစား၊ ဝင္ေငြ၊ ပညာအဆင့္အတန္း၊ ၿမိဳ႕ျပနဲ႔ ေက်းလက္ အလုပ္အကိုင္ အမ်ိဳးအစား စတဲ့ စီးပြားေရး လူမႈေရး အလႊာကို ဆိုတာ။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆိုတာ ဒီႏွစ္ခုကို Dialougue လုပ္ဖို႔ တည္ေဆာက္တာ။ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးေရး အမ်ိဳးသားေရးေတြဆိုတာ အျပင္မွာ ေျပာလို႔မရဘူး။ လႊတ္ေတာ္မွာ ေျဖရွင္းရမွာ။ လူမ်ိဳးစု၊ လူတန္းစား ျပႆနာေတြကို လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ေျဖရွင္းႏို္င္ရမယ္။ ဒါမ်ိဳး ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္ အလားအလာ ရွိတယ္လို႔ ငါ ယူဆတယ္။ ဒါက ေမးလို႔သာ ေျပာရတယ္။ ငါတို႔က တကယ့္ လက္ေတြ႕ အခန္းက႑မွာ ကုန္ေနၿပီ။ ပစ္ၿပီးသား က်ည္ခြံေတြ ဘာမွ အသံုးမက်ေတာ့ဘူး။ အခုဟာက New Generation ကုိ Shape လုပ္ရမွာ။ ကိုယ္ပါဖို႔ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။
Voice း The Waves ထဲမွာ ဆရာ ေရးထားတာက တစ္ခုရွိတယ္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက တပ္နဲ႔ အစိုးရ ခြဲလုိ႔ မရဘူး ေပါင္းရမယ္ဆုိတာေလ။
MSS း ဟုတ္တယ္ေလ။ အခုဟာက Military နဲ႔ Deal လုပ္ရမွာ။ မႏူးမနပ္ေတြ ၈၈ တုန္းက ေတာ္ေတာ္ ထိန္းခဲ့ရတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ႏုိ္င္ရင္ပဲ ခ်က္ခ်င္း အာဏာ ရေတာ့မယ္ ထင္ၿပီး Antimilitary လုိ႔ ေအာ္ၾကျပဳၾကနဲ႔ ဒါေတြမွားတာပဲ။ သူ႔ရဲ႕ Role ကုိ အသိအမွတ္ ျပဳရမယ္။ သူနဲ႔ Deal လုပ္ရမယ္ဆိုတာ အစကတည္းက ငါေျပာေနတာ။ အခုပဲ အသိ တစ္ေယာက္က ေပးလို႔ ရထားတာ ဆင္ျမဴရယ္ဟန္တင္တန္ရဲ႕ Soldier and State ဆိုတဲ့ စာအုပ္ထြက္ေနၿပီ။ အရပ္ဘက္နဲ႔ စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးက ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ရွိတယ္။ အခုမွ သူတို႔က သီအိုရီ ထုတ္တာ။ ဒါကို ငါတို႔က လက္ေတြ႕ ႀကံဳခဲ့ရတယ္။ သီအိုရီ မထုတ္လို႔သာပဲ။ ဒီေတာ့ Total Negative သြားလို႔ မရဘူး။
Voice : တစ္ခ်ိဳ႕က ေထာက္ျပတယ္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲက ပါတီေတြမ်ားၿပီး အလုပ္မျဖစ္ခဲ့ဘူးေပါ့။ အခုလည္း ဒါမ်ိဳး ျဖစ္လာႏိုင္ မလားေပါ့။
MSS : ဒါက လက္ရွိ Structure Limitation ကို မသိလို႔ေျပာတာ။ အခုက စစ္တပ္က Guardian Role ယူထားတာ။ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းလည္း ယူတယ္။ Guardian of the States, Guardian of the Democracy ရယ္။ Double Guardian ယူထားတာ။ ပါတီေတြမ်ားလည္း ေရြးေကာက္ပြဲက စစ္ထုတ္သြားမွာပဲ။ ၁၉၉၀ တုန္းက ဘယ္သူမွ Manipulate မရိွဘူး။ Raw ပဲ။ အခုက Manipulate လုပ္လာႏိုင္တယ္။ လူထုရဲ႕ သေဘာထားကို Mold လုပ္လာႏိုင္တယ္။ ဒီေနရာမွာ တခ်ိဳ႕က Potential ထက္ အကန္႔အသတ္ကို ၾကည့္ရမယ္။ Live ကို ရွာေဖြ ႏိုင္မွ Clever Policy ဆန္မွာ၊ ေရွးေဟာင္းႏိုင္ငံေရး အယူအဆေတြနဲ႔ ၾကည့္လို႔မရဘူး။ အခု ျဖစ္ေနတာနဲ႔ ေခတ္ေဟာင္း ႏိုင္ငံေရးနဲ႔က Relevant မျဖစ္ဘူး။
Voice : ႏိုင္ငံေရး ပံုစံသစ္က အေကာင္းျဖစ္လာႏိုင္မလား။ အဆိုးဘက္ကို ေရာက္သြားႏိုင္မလား။
MSS : I can't predict . ဒါက အေရးႀကီးတဲ့ ေမးခြန္းပဲ။ စနစ္သစ္နဲ႔ သြားမယ့္ ႏိုင္ငံေရးက ဘယ္ေလာက္ ခိုင္မယ္ ဆိုတာ မေျပာ ႏိုင္ဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ သံုးမ်ိဳး ေျပာင္းသြားၿပီ။ ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီ၊ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္၊ အခု စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ ေနာက္ဆံုး အခုႀကံဳရမယ့္ဟာက Democracy (လမ္းၫႊန္ခံ ဒီမိုကေရစီေပါ့)။ ဘယ္ေလာက္ ခံမလဲဆိုတာက လူေတြ၊ ဖြဲ႕စည္းပံု ဆြဲတဲ့ လူေတြက ဘုရားမဟုတ္ဘူး။ ကံေပၚလည္း မူတည္ေသးတယ္။
Voice : ဒီေနရာမွာ ပါဝင္တဲ့ Player ေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကလည္း အေရးပါမယ္ ထင္တယ္။
MSS : မွန္တယ္။ Player ေတြေပၚ မူတည္တယ္။ သူတို႔က Flexible ျဖစ္ဖို႔လိုတယ္။ Bargain and Deal ပဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီး ေပၚလာမယ့္ လႊတ္ေတာ္က Engagement Forum ပဲ။ ဒီ Forum က အေပးအယူ လုပ္ဖို႔ ေစ့စပ္ဖို႔ေပ့ါ။ ဒီ Forum တစ္ခုပဲ ရွိသင့္တယ္။ က်န္တဲ့ Political Action ေတြ ရပ္သင့္တယ္ ထင္တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ လႊတ္ေတာ္ ေပၚလာရင္ ပါလီမန္ Politic တစ္မ်ိဳးပဲ ျဖစ္သင့္တယ္။ က်န္တာေတြ ေပ်ာက္သင့္တယ္။ ယွဥ္တြဲ ေနရင္ေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ကံၾကမၼာက ဆိုးသြားႏိုင္တယ္။ ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ပံုစံသစ္က ေကာင္းမလား၊ ဆိုးမလား ဆိုတာ က်န္တဲ့ Political Action ေတြ တြဲေနဦးမလား၊ မတြဲေနဘူးလား ဆိုတဲ့ အေပၚ မူတည္တယ္။
Voice : ႏိုင္ငံေရးသမား တခ်ိဳ႕နဲ႔ လူငယ္တခ်ိဳ႕ရဲ႕ အယူအဆေတြက Revolution ဆိုတာ ေသြးစြန္းရမယ္ေပါ့။ ဒီအယူအဆအေပၚ ဆရာ ဘယ္လို သေဘာရပါသလဲ။
MSS : ဒါေတြ ၾကားဖူးတာ ၾကာၿပီ။ ျမန္မာျပည္ ႏိုင္ငံေရးမွာ သံုးခ်က္ သတိထားရမယ္။ တစ္အခ်က္က ေလႀကီးမိုးႀကီး သမားေတြ၊ ဒီလို လူမ်ိဳးေတြ မေပၚဖို႔ လိုတယ္။ အခုက အစြန္းေရာက္ ဝါဒေတြ က်ဆံုးေနတဲ့ အခ်ိန္ပဲ။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ၿပိဳလဲတာ ဒါပဲ။ ျဖဳတ္၊ ထုတ္၊ သတ္ ေတြ ဘာေတြနဲ႔ လုပ္ကုန္ၾကတာ။ ဒီလို လူမ်ိဳးေတြက Honesty မရွိဘူး။ ႏိုင္ငံေရးက Emotion အေျခခံ လို႔ မရဘူး။ Logic နဲ႔ Reality ပဲ။ အသည္းမာမွရမယ္။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးက Hypocracy (သူေတာ္ေကာင္း ေယာင္ေဆာင္တာ) အေျပာတစ္မ်ိဳး၊ အလုပ္တစ္မ်ိဳး သမားေတြ။ ေနာက္ဆံုး တစ္မ်ိဳးက လူပိန္းႀကိဳက္ ေလွ်ာက္ေျပာေနၾကတာ။ ဒါကို သတိထား ရမယ္။ အခုဟာက Emotion ထက္ Intellectual ျဖစ္ၾကဖို႔ လိုတယ္။ အႀကံပိုင္း ဉာဏ္ပိုင္းနဲ႔ ေလးေလးနက္နက္ စဥ္းစားၿပီး သြားဖို႔လိုတယ္။
Voice : ဘာေျပာစရာမ်ား က်န္ေသးသလဲ ဆရာ။
MSS : ေရြးေကာက္ပြဲ ဘာညာဆိုတာကေတာ့ ငါတို႔က အျပင္ေဝဖန္ သံုးသပ္သူပဲ။ ကိုယ္တိုင္ Player မဟုတ္ဘူး။ အခု ႏိုင္ငံေရး ေဆာင္းပါးေတြ ေရးတယ္ဆိုတာ ႏိုင္ငံေရးသမားမို႔ ေရးတာ မဟုတ္ဘူး။ Columnist တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ေရးတာ။ ဘယ္ Issue ကိုမဆို ေရးတာပါ။
